Кадом сайёраи системаи Офтоб қадимтарин ва кадомаш ҷавонтарин аст
ДУШАНБЕ, 23.04.2023 /АМИТ «Ховар»/. На ҳамаи сайёраҳо ҳамон тавре будаанд, ки имрӯз мо онҳоро мебинем. Аз ин рӯ, баъзеи онҳоро аз ҷиҳати замони ташаккули пурраашон ҷавонтар ҳисоб кардан мумкин аст. Дар ин хусус АМИТ «Ховар» бо истинод ба маводи «АЗЕРТАҶ» иттилоъ медиҳад.
Тақрибан 5 миллиард сол пеш, Офтоб ба табдил додани гидроген ба гелий дар ядрои худ шуруъ кард, то ба ситораи пурраи майдаи зард табдил ёбад, тавре ки мо ҳоло медонем. Дар ибтидо Офтоб диски азими моддаеро, ки аз абри газ боқӣ мондааст, иҳота мекард, ки аз он ситора таваллуд шудааст. Дар ин диски протопланетарӣ, ки аз газ ва чанг иборат аст, равандҳои гуногун ба ташаккули зарраҳои ях ва санг шуруъ карда, ба ҳам пайвастанд. Дар натиҷа сайёраҳо, астероидҳо ва комета (ситора)-ҳо пайдо шуданд. Аммо дар системаи офтобии мо кадом сайёра қадимтарин ва кадомаш аз ҷиҳати замони пайдоиш ва ташаккул ҷавонтарин аст? Ҷавоб шояд он қадар возеҳ набошад, менависад «IFLScience».
Олимон чунин мешуморанд, ки қадимтарин сайёраи системаи Офтоб Юпитер (Муштарӣ) мебошад. Маҳз он давоми 3 миллион соли аввали мавҷудияти системаи ситораҳои мо ба вуҷуд омадааст. Миқдори бузургтарин сайёраи системаи офтобӣ тақрибан 318 массаи Заминро ташкил медиҳад ва дар асл Муштарӣ ҳатто дар атрофи Офтоб давр намезанад. Гап сари он аст, ки маркази миёнаи сайёраи Муштарӣ ва Офтоб, яъне нуқтае, ки сайёраи Муштарӣ дар атрофи Офтоб давр мезанад, маркази ситораи мо набуда, вай дар паси сатҳи он ҷойгир аст.
Пас аз Юпитер (Муштарӣ) сайёраи Сатурн афзоиши худро оғоз кард ва дар паси он Нептун ва Уран вазн пайдо намуданд. Гарчанде ки ду сайёраи охирин ҳанӯз ташаккул меёфт, Муштарӣ ва Сатурн аллакай қисми зиёди газро дар системаи берунии Офтоб ба худ кашида буданд.
Баъд аз он дар қисми дарунии системаи Офтоб чор сайёраи санглох — Замин, Зуҳра, Миррих ва Меркурий пайдо шуд. Олимон тахмин мекунанд, ки Миррих назар ба се сайёраи дигари санглох тезтар ташаккул ёфтааст.
Масъалаи ҷавонтарин сайёраи системаи Офтоб хеле печида аст. Хотиррасон мекунем, ки ҳоло танҳо 8 олам сайёра маҳсуб мешавад, зеро аз соли 2006 Плутон дигар сайёра нест. Он як олами хурд ҳисобида мешавад.
Азиза ИКРОМ,
АМИТ «Ховар»
Акс: АЗЕРТАҶ
ДАРАХТ БИНШОН! Дар Ишкошим 300 бех ниҳоли гуногуни мевадиҳанда шинонида шуд
Дар шаҳри Бӯстон бо сокинони маҳаллаи «Ғалаба» мулоқоти судманд баргузор гардид
Ба воҳидҳои Кумитаи ҳолатҳои фавқулода ва мудофиаи граждании Тоҷикистон техникаи нав супорида шуд
Имрӯз дар Тоҷикистон ҳавои абрнок пешгӯӣ мешавад
Дар Донишгоҳи давлатии ҳуқуқ, бизнес ва сиёсати Тоҷикистон доир ба ҳифзи арзишҳои миллӣ ҳамоиш доир шуд
Дар Вашингтон дар назди мактаб тирпаронӣ ба амал омад
Гурӯҳи кории Кумитаи меъморӣ ва сохтмони Тоҷикистон дар шаҳрҳои Дубай ва Давҳа табодули таҷриба намуд
Ҳамкории байналмилалии Донишгоҳи технологии Тоҷикистон бо шарикон тақвият меёбад
Дар Кения шумораи бар асари бориши зиёд ҳалокшудагон аз 200 нафар гузашт
Маркази тадқиқоти стратегии Тоҷикистон ҳамкориро бо Пажуҳишгоҳи нидерландии «Клингендаел» тавсеа мебахшад
Имрӯз дар Тоҷикистон ҳавои тағйирёбандаи бебориш пешгӯӣ мешавад
«ДӮСТ ОЯД, ГАРМ ДАР ОҒӮШ ГИР». Ҷавонони фаъоли Тоҷикистон бо корхонаҳои саноатӣ ва мавзеъҳои фарҳангии ноҳияи Рӯдакӣ шинос гардиданд
