Академик Баҳром Сироҷов далелҳои овардаи сарвазири Ӯзбекистонро беасос хонд

Душанбе, 21.07.2016 /АМИТ «Ховар»/. Баҳром Сироҷов, академики Академияи муҳандисии байналмилалӣ, далелҳои пешовардаи сарвазири Ҷумҳурии Ӯзбекистон Шавкат Мирзиёевро дар бораи гӯё хатарнок будани сохтмони Неругоҳи барқи обии «Роғун» беасос хонд ва сабабҳои дар номаи Ш.Мирзиёв ба номи Сарвазири Тоҷикистон Қ.Расулзода овардашударо нодуруст ва аз ҳақиқати воқеӣ дур номид.
19 июни соли 2016 сомонаи ВКХ Ҷумҳурии Ӯзбекистон иттилоия нашр карда, хабар дод, ки вобаста ба паҳн шудани хабарҳо дар ВАО оид ба имзо шудани Созишномаи усулии ҳамкорӣ байни ҶСК «Нерӯгоҳи барқи обии «Роғун» ва Ширкати «Салини Импреҷило» («Salini Impregilо)-и Италия сарвазири Ҷумҳурии Ӯзбекистон Шавкат Мирзиёев ба номи Сарвазири Ҷумҳурии Тоҷикистон Қоҳир Расулзода мактуб пешниҳод намудааст, ки дар он мавқеъ ва муносибати Ӯзбекистон нисбат ба сохтмони НБО «Роғун» нишон дода шудааст.
Хабарнигори АМИТ «Ховар» вобаста ба номаи сарвазири Ӯзбекистон Ш.Мирзиёев, ки дар он «сабаб»-ҳои мухолиф будани ҷониби Ӯзбекистон ба сохтмони НБО «Роғун» оварда шудааст, бо коршиноси соҳаи энергетика, мутахассиси номдор, академики Академияи муҳандисии байналмилалӣ, номзади илмҳои техникӣ, собиқ раиси ШСКХ «Барқи тоҷик» Баҳром Сироҷов суҳбат баргузор намуд.
Б.Сироҷов чунин зикр кард: «Бояд гӯям, ки ҷониби Ӯзбекистон аз аввал, ба сохтмони Неругоҳи барқи обии «Роғун» зиддият нишон дода, муқобили он овоз медод.
Соли 2014 дар охирин ҷаласаи гурӯҳи кории ҳайати байналмилалии ташхиси лоиҳаи сохтмони НБО «Роғун», ки дар Алмаато бо иштироки намояндагони ҳамаи кишварҳои минтақа баргузор шуда буд, ҷониби Ӯзбекистон муқобил будани худро ба сохтмони ин иншоот изҳор карда буд. Ҳамон вақт мутахассисону коршиносони ташхиси байналмилалӣ ба намояндагони Ӯзбекистон фаҳмониданд ва гуфта буданд, ки шумо аввал бо натиҷаҳои тадқиқоти анҷомдодашуда дурусттар шинос шавед, баъд эътирози худро пеш биоред. Аммо намояндагони Ӯзбекистон дар мавқеи худ монданд. Мутахассисони сатҳи олии касбӣ, ки давоми чор сол дар ҳайати ташхиси байналмилалӣ ҳамаи паҳлӯҳои лоиҳаи сохтмон, майдон ва сарбанди сохтмони НБО «Роғун»-ро пурра омӯхта баромаданд, ба ҷомеаи ҷаҳонӣ паём доданд, ки барои сохтмони НБО «Роғун» ягон монеа вуҷуд надорад».
Дар идомаи суҳбат Б.Сироҷов изҳор кард, ки бо номаи ҷониби Ӯзбекистон, ки дар сомонаи ВКХ Ӯзбекистон пахш шудааст, шинос шудааст ва омодааст ба ҳамаи он далелҳое, ки аз ҷониби сарвазири Ӯзбекистон пешниҳод шудаанд ҷавоб гӯяд.
Дар номаи Ш.Мирзиёев омадааст: «Маҷмӯи таҳқиқоти байналмилалӣ таҳти сарпарастии Бонки ҷаҳонӣ исбот кард, ки  сохтмони НБО «Роғун» барои ҳамаи минтақаи Осиёи Марказӣ хатари ҳаҷман бузург дорад».
«Ин суханон нодуруст мебошанд», — таъкид кард Баҳром Сироҷов ва барои тасдиқи суханонаш чунин гуфт: «Дар ягон банди натиҷаҳои ташхиси байналмилалӣ навишта нашудааст, ки сохтмони НБО «Роғун» хатари бузург барои тамоми минтақа дорад. Ин гап умуман ва тамоман дар ҳисоботи ташхиси байналмилалӣ навишта ва дар ягон ҷо гуфта нашудааст».
Метавон бо эътимод гуфт, ки ҷониби Ӯзбекистон ин суханонро, ки «сохтмони НБО «Роғун» барои кишварҳои  минтақа хатари калон дорад» аз пеши худ бофтааст.
Дар давоми нома омадааст: «Дар ин бора («хатар»-и НБО «Роғун» — шарҳи А.Сангзода) чандин маротиба дар изҳороти раҳбарият ва коршиносони кишварҳои ҳамсоя гуфта шудааст». Баҳром Сироҷов иброз медорад, ки «Дар бораи сохтмони НБО «Роғун» аз кишварҳои ҳамсоя танҳо Ӯзбекистон изҳорот додааст ва чун дар нома «кишварҳои ҳамсоя» гуфта шудааст, бояд худи ҳамин Ӯзбекистон фаҳмида шавад, чун воқеан ҳам роҳбарият ва коршиноси соҳа аз дигар кишварҳои Осиёи Марказӣ чунин (яъне, дар бораи хатар доштани НБО «Роғун») изҳорот надоданд.
Дар сархати дигари номаи дарҷшудаи Ш.Мирзиёв мехонем: «Маҳз бо ҳамин сабаб, бо дарки хатарҳои техногенӣ, экологӣ, иҷтимоӣ ва иқтисодие, ки ин лоиҳа дар пайоварди худ дорад, Бонки ҷаҳонӣ иштироки худро дар маблағгузории сохтмони НБО «Роғун» рад кард».
«Ин навишта низ қатъиян нодуруст мебошад, — изҳор кард номзади илмҳои техникӣ Б.Сироҷов, — Зеро Бонки ҷаҳонӣ ҳеҷ гоҳ барои сармоягузорӣ кардан ба сохтмони НБО «Роғун» азм накарда буд, балки аз аввал, пеш аз оғози ташхиси байналмилалӣ мавқеи худро нишон дода, гуфта буд, ки новобаста аз натиҷаҳои ташхиси байналмилалӣ дар сохтмони НБО «Роғун» иштирок намекунад. Яъне, иштирок кардан ё накардани Бонки ҷаҳонӣ дар сохтмони НБО «Роғун» на аз натиҷаҳои ташхис, балки аз мавқеи усулии он бармеояд.

Академик Баҳром Сироҷов ҷавобан ба навиштаи зерини ҷониби Ӯзбекистон: «Такрор ба такрор хотиррасон мекунем, ки лоиҳаи НБО «Роғун» ҳанӯз солҳои 70 омода шудаву зиёда аз 35 сол пеш коркард гардидааст» чунин посух дод: «Дар давоми чор соле, ки аз тарафи ширкатҳои маъруфи ҷаҳонӣ таҳти сарпарастии Бонки миллӣ ташхиси ҳамаҷонибаи лоиҳаи сохтмон, майдони сохтмон ва сарбанди НБО «Роғун» гузаронида шуд, ба паҳлӯҳо (параметрҳо)-и зиёди лоиҳа вобаста ба дастовардҳои азими илмӣ-техникии замони муосир тағйироти ҷиддӣ ворид карда шудааст. Яъне, ҳамаи он навгониҳои илмӣ-муҳандисӣ-техникӣ, ки дар давоми 20-30 соли охир пайдо ва дастраси инсоният гардидаанд, пурра ба лоиҳаи сохтмони неругоҳ ворид карда шуданд.

Ҳамин тавр, даъвое, ки лоиҳаи сохтмони НБО «Роғун» кӯҳна асту аз воқеият дур мебошад, ягон асосу замина надорад. Инсоният пеш меравад, илм тараққӣ мекунад, табиист, ки сохтмону иншоот низ наметавонад дар як ҷо қарор дошта бошад. Лоиҳаи сохтмони НБО «Роғун» бозбинӣ шудааст ва сохтмони он низ мутобиқ бо дастовардҳои замони муосир пеш бурда мешавад.

Дар анҷоми мактуб ҷониби Ӯзбекистон маҳали сохтмони НБО «Роғун»-ро мавриди шакку шубҳа қарор дода, навиштааст, ки он дар мавзеъе қарор дорад, ки имкони заминҷумбӣ дар он аз рӯи шкалаи Рихтер 9-10 баллро ташкил медиҳад.

Академик Баҳром Сироҷов изҳор мекунад, ки ҷадвали Рихтер, ки соли 1935 аз ҷониби сейсмологи амрикоӣ Чарлз Рихтер тартиб дода шудааст, аз 1 то 9 баллро дар бар мегирад.

— Балли 10-ро дар ин ҷадвал кай, кӣ ва дар кадом асос дохил кардааст? — мепурсад Б. Сироҷов.

Яъне дар ин маврид низ баҳогузорӣ ба маҳали сохтмони неругоҳ ғайривоқеӣ ва ғаразнок сурат гирифтааст. Ягон асоси илмӣ барои таҳти шубҳа қарор додани майдони сохтмон вуҷуд надорад, зеро ташхиси байналмилалӣ ба ҳамаи ин саволҳо ҷавоби қаноаткунандаи илмиро додааст.

Оид ба он ки ҷониби Ӯзбекистон ҳалли мушкилоти энергетикии Тоҷикистонро дар бунёди неругоҳҳои хурду миёна мебинад, собиқ роҳбари ШСКХ «Барқи тоҷик» чунин меҳисобад, ки сохтмони неругоҳҳои хурд ҳаргиз наметавонад раҳоии Тоҷикистонро аз вобастагии энергетикӣ ва истиқлолияти энергетики Тоҷикистонро, ки яке аз се ҳадафи стратегии Ҳукумати мамлакат эълон шудааст, пурра таъмин кунад.

«Аз рӯи маълумоти оморӣ 300 неругоҳҳои хурд бунёд шуда, ҳамчунин ду неругоҳи миёна: НБО «Сангтӯда 1» ва «Сангтӯда 2» ба истифода дода шуданд, аммо то ҳол мушкилоти неруи барқ ҳалли худро наёфтааст. Нерӯи барқи НБО «Роғун» барои бунёди саноату истеҳсолот дар Тоҷикистон нигаронида шудааст. Барои расидан ба ҳадафҳои ҳазорсола, яъне таъмини зиндагии шоиста барои сокинони мамлакат ва минтақа, баланд бардоштани сатҳи некуаҳволии халқ маҳз анҷоми сохтмони НБО «Роғун» заминаи асосӣ гузошта метавонад.

А.Сангзода