«ХОНИКЕЙ ТОҶИК НАБУД…». Нависанда Қодири Рустам дар посух ба як дурӯғи машҳур, ки ду рӯз пеш Садир Жапаров дар қатори дурӯғҳои дигараш аз минбари СММ такрор кард

Сентябрь 22, 2022 13:03

ДУШАНБЕ, 22.09.2022 /АМИТ «Ховар»/. «Халқҳои моро риштаҳои хешутаборӣ бо ҳам мепайванданд. Беваҷҳ нест, ки ҳамсари Манас – қаҳрамони машҳури мо, шоҳзодахонум Хоникей тоҷик будааст…» («Наши народы переплетены родственными узами. Недаром наш легендарный герой Манас был женат на таджикской царевне Каныкей…». Ин яке аз дурӯғҳое буд, ки президенти Қирғизистон 20 сентябр дар қатори дурӯғҳои дигараш аз минбари СММ такрор кард.

Барои чӣ дурӯғ аст, нависанда Қодири Рустам чунин далел меорад:

— Дурӯғҳо дар шарҳу тафсири осори адабӣ зиёданд; баъзе аз онҳо умри чандинасра доранд ва бо он ки дурӯғ буданашон дигар ҷойи тардид надорад, ҳоло ҳам ин ҷову он ҷо такрор мешаванд ва иддае ҳам ба онҳо бовар доранд…

Намедонам, маншаъи ин «кашф», ки Хоникей – ҳамсари Манас аз достони ҳамноми қирғизӣ тоҷикдухтар аст, дар куҷост: дар Қирғизистон ва ё Тоҷикистон, намедонам бори аввал ин суханро кӣ гуфта! Вале баъдан ончунон такрораш карданд, ки ба вежа дар Тоҷикистон забонзади хосу ом шуда…

<…> ин ки Хоникей – зани Манас тоҷик бошад, аз беху бунёд дурӯғ аст ва бофтаи замони шӯравӣ, ки ба дарди идеологияи <…> дӯстии халқҳо мехӯрду бас. Ягона чизе, ки шояд нахусткашшофи тоҷик будани Хоникей иттико ба он кардааст, ин аст, ки ин духтар – духтари хони Бухоро будааст… дигар ҳеҷ далеле…

Аммо, бо он ки аҳолии Бухоро ва гирду атрофи он ҳама тоҷиканд <…>, 1) пас аз Сомониён ҳеҷ хоне ва подшоҳе дар Бухоро тоҷик набудааст. 2) Манас тибқи пижуҳишҳои донишмандон воқеоти асрҳои 15-17-ро дар бар мегирад, ки дигар аз салтанати Сомониён дар Бухоро панҷ қарн сипарӣ шуда буд. 3) Хоникей духтари хон аст ва «хон» унвони ҳукмравоёни турку муғул аст; ва дар замони Чингизхон ҳеҷ касе ҷуз аз дудаи ӯ ҳақ надошт, ки худро «хон» биномад… 4) Падари Хоникей – хони Бухоро Темур ном дошт, ки <…> дар он замон тоҷикон фарзандони худро Темур наменомиданд. 5) Ниҳоятан, Хоникей на «Хоннигоҳ», чунонки баъзе «донишмандони» тоҷик шарҳ додаанд, балки «завҷаи хон» (яъне Манас) маъно дошт…

Хулоса, тоҷикдухтар будани Хоникей ҳеҷ асосе надорад ва дурӯғе беш нест. Ва онро набояд такрор кард.

АКС аз манбаъҳои боз

Сентябрь 22, 2022 13:03

Хабарҳои дигари ин бахш

Даври ҷумҳуриявии олимпиадаҳои фаннӣ барои синфҳои 11-и муассисаҳои таълимии ҷумҳурӣ оғоз ёфт
Ҳамкории Тоҷикистон ва Эрон дар самти илму маориф тақвият меёбад
Ҷашни Наврӯзи хуҷастапайро аҳли илму маориф ботантана ҷашн гирифтанд
Дар шаҳри Турсунзода кӯдакистони замонавӣ ба истифода дода шуд
Дар Донишгоҳи давлатии Хуҷанд озмуни «Шоҳномахонӣ» баргузор шуд
Дар шаҳри Истаравшан дуюмин ҳамоиши гирандагони стипендияи президентӣ доир шуд
«НАВРӮЗ — МУЖДАИ БАҲОРУ САРСАБЗИИ ТАБИАТ». Дар Донишгоҳи давлатии Кӯлоб ҷашни аҷдодиро таҷлил намуданд
НАВРӮЗ-ЭҲЁГАРИ АНЪАНАҲОИ МИЛЛӢ ВА ТАРҒИБГАРИ ҲУНАРҲОИ МАРДУМӢ. Таҳти ин унвон дар Донишгоҳи давлатии Бохтар ҳамоиш баргузор шуд
Дар Донишгоҳи давлатии ҳуқуқ, бизнес ва сиёсати Тоҷикистон оид ба ҳифзи Ватан ва мубориза бо падидаҳои номатлуб мулоқот доир шуд
Дар Филиали Донишгоҳи давлатии Москва дар шаҳри Душанбе конференсияи байналмилалии илмӣ-амалии «Геология дар макон ва замон» доир шуд
Устодону донишҷӯёни Донишгоҳи миллии Тоҷикистон Наврӯзро бо барномаи рангину намоиши анъанаҳои миллӣ таҷлил намуданд
Дар Тошканд Форуми ректорони донишгоҳҳои Тоҷикистон ва Узбекистон гузаронида мешавад