Суханронии Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон Эмомалӣ Раҳмон дар ифтитоҳи Ҳамоиши сатҳи баланд «Осиёи Марказӣ дар баробари мушкилоти глобалии иқлим: муттаҳидшавӣ барои шукуфоии умумӣ»

Муҳтарам  Шавкат Миромонович,
Ҳамкасбони азиз,
Ҳозирини гиромӣ.

Пеш аз ҳама, мехоҳам ба Президенти Ҷумҳурии Узбекистон, муҳтарам Шавкат Миромонович Мирзиёев барои даъват ҷиҳати иштирок дар кори ҳамоиши имрӯза изҳори сипос намоям.

Тамоми ҷаҳон  имрӯз  рӯбарӯйи  мушкилоти тағйирёбии иқлим қарор дорад ва минтақаи мо низ аз ин истисно нест.

Оқибатҳои онҳо ба иқтисодиёт ва экосистемаҳои кишварҳои мо зарари калон расонида, ба ҳаёти одамон таҳдид менамоянд.

Дар Тоҷикистон ҳаҷми  солонаи маблағгузории барномаҳои иқлимӣ беш аз 400 миллион долларро ташкил медиҳад ва дар сурати пайомадҳои бузург ин рақам ба 1,5 миллиард доллар мерасад.

Дар чунин шароит танҳо   саъю кӯшиши якҷояи кишварҳои минтақа ва дастгирии ҷомеаи чаҳонӣ дар  бартарафсозии ин мушкилот  ба мо кумак мерасонад.

Хонумҳо ва ҷанобон,

Давоми  бист  соли охир ҷониби Тоҷикистон рӯзномаи  марбут ба обу иқлимро дар арсаи ҷаҳонӣ фаъолона пешбарӣ карда,  ба масъалаҳои тағйирёбии иқлим ва устувории экологӣ таваҷҷуҳи махсус зоҳир менамояд.

Қабули 14 қатъномаи дахлдори Маҷмаи Умумии СММ бо ташаббуси Тоҷикистон барои ноил шудан ба ҳадафҳои ҳамоҳангшудаи глобалӣ дар соҳаи захираҳои об заминаи мустаҳкам гузошт.

Ташаббусҳои ҷаҳонии мо инчунин барои татбиқи ҳадафҳо, аз ҷумла ҳадафҳои  «Рӯзномаи рушди устувор барои то соли 2030» асос гузоштанд. Шубҳае нест, ки байни энергетика ва тағйирёбии иқлим робитаи зич вуҷуд дорад. Ба андешаи мо, рушди энергетикаи “сабз” метавонад қадами мусбат дар роҳи ҳифзи иқлим бошад.

Қобили таъкид аст, ки ҳоло дар Тоҷикистон 98 дарсади неруи  барқ  аз манбаъҳои  обии кишвар истеҳсол карда мешавад  ва он дар ҷаҳон  аз ҷиҳати истеҳсоли энергияи  “сабз” аз манбаъҳои таҷдидшаванда дар ҷойи шашум қарор дорад.

Гузашта аз ин, Тоҷикистон аз рӯйи ҳиссаи партовҳои газҳои гулхонаӣ бо нишондиҳандаҳои пасттарин ҳаҷми онҳо дар ҷаҳон дар ҷойи 130-ум қарор дорад.

Кишвари мо ба нақша гирифтааст, ки  то соли 2032  пурра ба истеҳсоли неруи барқ аз манбаъҳои барқароршавандаи энергия гузарад.

Пиряхҳои Тоҷикистон манбаи захираҳои обии минтақа мебошанд ва 60 дарсади онҳо  дар ҳудуди кишвари мо ташаккул меёбад.

Мутаассифона, таъсири тағйирёбии иқлими ҷаҳонӣ боиси обшавии босуръати пиряхҳо мегардад.

Аз 14  ҳазор пирях дар Тоҷикистон ҳудуди 1300  пирях дар панҷоҳ соли  охир  комилан об шудааст.

Ин як тамоюли хеле ташвишовар аст, зеро пиряхҳои мо  танҳо манбаи об барои минтақа набуда,  дар ҳифзи   иқлими минтақа  низ нақши муҳим мебозанд.

Дар баробари ин, Маҷмаи Умумии СММ бо ибтикори Тоҷикистон соли 2025-ро Соли байналмилалии ҳифзи пиряхҳо ва 21 мартро  Рӯзи ҷаҳонии пиряхҳо эълон намуд.

Дар  асоси  ин қарор,  моҳи майи соли равон  дар шаҳри Душанбе нахустин Конфронси байналмилалии сатҳи баланд оид ба ҳифзи пиряхҳо доир мешавад, ки ин боз як нақши  назарраси Тоҷикистон дар  рӯзномаи ҷаҳонии иқлим хоҳад буд.

Бо истифода аз фурсат ҳамаи шуморо даъват менамоям, ки дар кори Конфронси Душанбе  фаъолона иштирок намоед  ва дар  дастгирии ҳифзи пиряхҳо саҳм гузоред.

Муҳтарам  иштирокчиёни ҳамоиш,

Мо барои равонасозии саъю кӯшишҳои худ  ба таъмини суботи иқлим ва таҳкими ҳамкорӣ ҷиҳати ҳифз ва истифодаи оқилонаи захираҳои об  минбаъд низ изҳори омодагӣ менамоем.

Масъалаи нигоҳдории захираҳои  об на танҳо дар Осиёи Марказӣ, балки дар тамоми ҷаҳон муҳим буда, амалҳои мушаххаси устуворро тақозо менамоянд. Аз ин хотир, мо  истифодаи технологияҳои муосири каммасраф  ва муносибати эҳтиёткоронаро  ба ин манбаи муҳими ҳаёт шарти   асосии кам кардани талафоти об  мешуморем.

Ҳамзамон мо даъвати ҷомеаи байналмилалиро барои афзун намудани  маблағгузорӣ барои тадбирҳои марбут ба ҳифзи иқлим ва рафъи оқибатҳои офатҳои табиӣ дастгирӣ менамоем.

Ин ба кишварҳои осебпазир, бахусус кишварҳои рӯ ба тараққӣ имкон медиҳад, ки ба таъсири тағйирёбии иқлим мутобиқ шаванд.

Ташаккур барои таваҷҷуҳатон!