سخنرانی پیشوای ملت، امامعلی رحمان در مراسم افتتاحیه دومین کنفرانس بین المللی سطح عالی دهه بین المللی اقدام “آب برای توسعه پایدار 2018 – 2028”

روسای محترم هیئت ها،
خانم ها و آقایان،
میهمانان عزیز،
من با کمال میل تشریف شما را به شهر دوشنبه خیرمقدم می گویم.
نشست امروز بر اساس قطعنامه مجمع عمومی سازمان ملل متحد در مورد بررسی میان مدت جامع اهداف دهه آب برگزار می شود.
ما بر این باوریم که کمک قابل توجهی به پیوند زنجیره رویدادهای منطقه ای و جهانی به کنفرانس آب سازمان ملل در سال 2023 که با همرئیسیی جمهوری تاجیکستان و پادشاهی هلند برگزار خواهد شد، خواهد داشت.
با استفاده از این فرصت، می‌خواهم یادآور شوم که سال آینده بیستمین سالگرد تلاش‌های مشترکمان برای ارتقای برنامه آب سازمان ملل متحد را نیز جشن خواهیم گرفت.
در طول 20 سال گذشته، ما تلاش های مشترک خود را در اجرای طرح هایی مانند سال بین المللی آب پاک – 2003، دهه بین المللی اقدام “آب برای زندگی، 2005 – 2010” و سال بین المللی همکاری آب – 2013 تقویت کرده ایم.
این ابتکارات جهانی همکاری فعال همه ذینفعان را در مدیریت منابع آب و اجرای پروژه‌ها در بخش آب و همچنین در اجرای فناوری‌ها و نوآوری‌های مدرن تسهیل کرده است.
من می خواهم بر نقش آخرین ابتکار ما – دهه بین المللی اقدام “آب برای توسعه پایدار” در اجرای اهداف بین المللی توافق شده در این زمینه تأکید کنم.
ما اطمینان داریم که به لطف همکاری و گسترش مشارکت ها در چارچوب دهه، رویکردهای برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار مرتبط با منابع آب و بهداشت پیدا خواهد شد.
مایلم از این فرصت استفاده کنم و تشکر صمیمانه خود را از رهبری سازمان ملل متحد، ساختارهای مربوطه، به ویژه اعضای کمیته مشورتی بین المللی در مورد فرآیند آب دوشنبه و سایرین برای کمک و حمایت آنها در سازماندهی کنفرانس و اجرای این امر ابراز کنم.
همچنین می‌خواهم از کشورهای عضو سازمان ملل به دلیل حمایت مستمر از ابتکارات و قطعنامه‌های پیشنهادی کشور ما در دو دهه گذشته صمیمانه تشکر کنم.
خانم ها و آقایان،
جامعه بین المللی هنوز اقدامات لازم را برای کاهش اثرات تغییرات اقلیم و سازگاری با آن انجام نداده است و با تهدید جدید، یعنی همگیری کووید-19 مواجه است.
طبیعی است در این مدت همه کشورهای جهان همه ابزارها و فرصت ها را برای مقابله با این بحران به کار گرفته اند.
اما نباید فراموش کرد که موضوع آب به دلیل اهمیت حیاتی آن باید همیشه در اولویت باقی بماند.
به گفته کارشناسان، پیش بینی می شود در سال 2050 جمعیت جهان به 9 میلیارد نفر برسد که البته افزایش چند برابری تقاضا برای آب را در پی خواهد داشت.
با این حال، تلاش های مشترک هنوز به نتیجه مطلوب نرسیده است و ارقام زیر همانطور که می دانید گواه این امر است:

– حدود 2 میلیارد نفر در جهان به آب آشامیدنی سالم دسترسی ندارند.
– بیش از سه و نیم میلیارد نفر به خدمات اولیه بهداشتی و حدود دو و نیم میلیارد نفر به بهداشت اولیه دسترسی ندارند.
– هر ساله حدود نیم میلیون نفر بر اثر بیماری های عفونی مرتبط با آب جان خود را از دست می دهند.
در این راستا می توان گفت که روند اجرای واقعی اهداف و مقاصد تعیین شده در راستای تامین دسترسی به آب آشامیدنی و  فاضلاب در سطح لازم نیست.
چنین وضعیتی باید برای ما بسیار نگران کننده باشد.
با در نظر گرفتن این موضوع، کنفرانس دوشنبه بر تامین آب آشامیدنی سالم و به هم پیوستگی آب و مسائل بهداشتی نیز تمرکز کرده است.
حضار عزیز،
کنفرانس امروز همچنین در مورد همبستگی نزدیک آب، محیط زیست و تغییرات اقلیمی بحث خواهد کرد.
طی پنج سال گذشته شاهد گرمایش بی‌سابقه‌ای بوده‌ایم که باعث خشکسالی و سایر بلایای طبیعی شده است که تأثیر منفی بر امنیت غذای و سایر بخش‌های اقتصاد کشور ما گذاشته است.
گزارش اخیر هیئت بین دولتی در مورد تغییرات اقلیم نیز نقش منابع آب را در سازگاری با تغییرات اقلیمی و دستیابی به پایداری برجسته کرده است.
این سازمان تاکید کرد که ذوب شدن برف و یخچال های طبیعی و یخ های دائمی می تواند تاثیری ماندگار داشته باشد و گرمایش جهانی را تسریع کند.
این چالش مانعی جدی بر سر راه دستیابی به اهداف توسعه پایدار در کشورهای مختلف از جمله تاجیکستان است که کشوری کوهستانی با منابع آبی وسیع به ویژه یخچال های طبیعی است.
به عنوان مثال در نتیجه این روند، شاهد افزایش بی سابقه سیل، خشکسالی و دیگر پدیده های طبیعی مرتبط با آب هستیم.
متأسفانه کشور ما سالانه صدها میلیون دلار در اثر چنین بلایای طبیعی متحمل آسیب می شود.
بلایای طبیعی مرتبط با آب اغلب منجر به مرگ و میر و آسیب شدید به زیرساخت های حیاتی می شود.
نمونه دیگری از این فرآیند ذوب سریع یخچال های طبیعی است.
در طول چند دهه گذشته، بیش از هزار یخچال طبیعی در تاجیکستان از بین رفته اند.
بزرگترین یخچال خشکی جهان به نام فدچنکو که در کشور ما قرار دارد، 16 کیلومتر مکعب وسعت و 45 کیلومتر مربع مساحت کوچک شده است.
در این راستا، دولت تاجیکستان برنامه دولتی مطالعه و حفاظت از یخچال های طبیعی را برای دوره تا سال 2030 تصویب کرده است.
به منظور پیگیری این فرآیندها و اتخاذ تدابیری برای انطباق با آنها، ما یک مرکز مطالعه یخچال ها در آکادمی ملی علوم تاسیس داده ایم.
همچنین تلاش های خود را در این راستا در سطح بین المللی تقویت خواهیم کرد.
چند روز پیش نشستی نوبتی با رهبران ائتلاف آب و اقلیم در دوشنبه برگزار کردیم.
در این زمینه، برنامه اقدام با نتایج قابل توجهی تصویب شد.
در اولین نشست رهبران ائتلاف آب و اقلیم در ماه مارس سال گذشته، ما پیشنهاد کردیم که سال 2025 را سال بین المللی حفاظت از یخچال های طبیعی اعلام کنیم.
امروز برای اجرای این ابتکار در همه سطوح تلاش می کنیم و امیدواریم که جامعه بین المللی از آن حمایت کامل کند.
شرکت کنندگان محترم کنفرانس،
همانطور که مشخص است مدیریت یکپارچه منابع آب از جمله همگرایی آب با مسائل انرژی، امنیت غذای و حفاظت از محیط زیست یکی از ابزارهای کلیدی در رفع این چالش ها است.
این نکته برای تاجیکستان نیز مهم است.
حدود 80 درصد تولیدات کشاورزی ما از زمین های آبی حاصل می شود.
این در حالی است که بیش از 98 درصد برق کشور ما توسط نیروگاه های آبی تولید می شود.
تاجیکستان رده ششم جهان را در تولید برق دوستدار محیط زیست دارد.
در این راستا توجه شما را به نقش آب در تولید “انرژی سبز” از منابع تجدیدپذیر جلب می کنم. امروز بحث های زیادی پیرامون این موضوع وجود دارد.
با این حال، گزارش سال گذشته انجمن جهانی برق آبی تأیید کرد که تقویت این بخش، در عین حصول اطمینان از رشد اقتصادی، می‌تواند نقش کلیدی در سازگاری با اثرات تغییرات اقلیمی نیز داشته باشد.
در حال حاضر دنیا در حال برنامه‌ریزی و ساخت نیروگاه‌های برق آبی با ظرفیت کل 600 گیگاوات است و علاوه بر آن به بیش از 600 گیگاوات نیروگاه نیاز است.
جمهوری تاجیکستان که دارای منابع فراوان انرژی آبی است می تواند در این مسیر کمک شایانی داشته باشد.
مجموع ظرفیت برق آبی کشور ما 527 میلیارد کیلووات ساعت (کیلووات ساعت) در سال است که ما تنها بر 3 تا 4 درصد آن تسلط داریم.
امروز در حال ادامه ساخت نیروگاه راغون با ظرفیت کل 17 میلیارد کیلووات ساعت هستیم.
ساخت این تاسیسات نمونه بارز تلاش ما در این راستا است.

این نیروگاه در کنار تولید انرژی سازگار با محیط زیست و مقرون به صرفه، سهم بسزای در مدیریت پایدار منابع آب، کاهش خطر سیل و خشکسالی، کاهش انتشار گازهای گلخانه ای خواهد داشت.
امروز تاجیکستان از نظر انتشار گازهای گلخانه ای یکی از کشورهای پیشرو در جهان است.
لازم به ذکر است که بیشتر برق راغون به کشورهای نیازمند انرژی منطقه صادر می شود که به توسعه اقتصادی و اجتماعی این کشورها کمک می کند.
در عین حال، راغون و سایر نیروگاه های برق آبی در تاجیکستان کمک قابل توجهی به تقویت همکاری های فرامرزی که یکی از مهمترین مسائل جهان است، خواهند داشت.
ما به شدت به این موضوع توجه داریم، زیرا همکاری های فرامرزی به ویژه در منطقه آسیای مرکزی و جنوبی در زمینه آب و انرژی نقش اساسی در رسیدگی به بسیاری از مسائل دارد.
تاجیکستان که 60 درصد منابع آبی آسیای مرکزی در قلمرو آن تشکیل می شود، همواره خواهان استفاده مؤثر از آن به نفع همه کشورهای منطقه است.
به همین دلیل است که ما به توسعه همکاری های فرامرزی تحت ریاست خود در صندوق بین المللی نجات دریای آرال اولویت می دهیم.
همین چند روز پیش، به همراه همسایه نزدیک خود، جمهوری ازبکستان، پروژه مشترکی را برای ساخت دو نیروگاه برق آبی در تاجیکستان با ظرفیت کل 320 مگاوات راه اندازی کردیم که نمونه خوبی از موارد فوق است.
خانم ها و آقایان،
نکته مهم دیگری که باید مورد توجه ما باشد بحث تامین مالی است.
طبق گزارش بانک جهانی، تقاضای سالانه برای دسترسی جهانی به آب آشامیدنی سالم و بهداشت به تنهایی حدود 114 میلیارد دلار است.
علاوه بر این، نیاز سالانه برای اجرای اهداف توافقنامه پاریس در حوزه آب و هوا حدود هفت تریلیون دلار است.
بدیهی است که کشورهای در حال توسعه و کمتر توسعه یافته از چنین امکانات مالی برخوردار نیستند.
بنابراین، بدون کمک کشورهای توسعه یافته، موسسات مالی و بخش خصوصی با چالش های زیادی در جهت دستیابی به اهداف توسعه مواجه خواهند شد.
گسترش مشارکت‌های دولتی و خصوصی یکی از راه‌های کلیدی در این زمینه است که فرصت‌های جدیدی را برای جذب سرمایه‌گذاری بیشتر در بخش آب و زیرساخت‌های آن ایجاد می‌کند.
در عین حال، نیاز به همکاری و مشارکت بین المللی از جمله با سایر شرکای توسعه و بخش های خارج از بخش آب، استفاده از فناوری های مدرن، نوآوری و تحقیقات علمی و فناوری جدید وجود دارد.
این اقدامات از جمله عواملی هستند که می توانند به طور موثری مسائل مربوط به آب را رفع کنند.
جامعه مدنی به ویژه زنان و جوانان، مردم بومی و جوامع محلی نیز می توانند سهم ارزنده ای در این روند داشته باشند.
به همین دلیل این موضوعات نیز در دستور کار کنفرانس دوشنبه قرار گرفته است.
ما انتظار داریم که بر اساس آنها توصیه ها و پیام های خاصی تدوین شود.
همچنین به منظور جلب توجه و افزایش آگاهی عمومی، با برگزاری بخشی از ماراتن جهانی در تاجیکستان و جشنواره آب دوشنبه، برنامه کنفرانس را غنی کرده ایم و شما شاهد یک طنطنه واقعی آب در کشور ما بوده اید.

حضار عزیز،
همانطور که ذکر شد، کنفرانس دوشنبه نقش کلیدی در آماده سازی کنفرانس آب سازمان ملل متحد در سال 2023 دارد.
تاجیکستان و هلند به عنوان روسای مشترک کنفرانس 2023 با همکاری نهاد سازمان ملل متحد در امور اقتصادی و اجتماعی و مکانیسم سازمان ملل متحد-آب متحد، در حال آماده سازی برای این کنفرانس برای همکاری نزدیک با کشورهای عضو، نهاد های ذیدخل سازمان ملل، آژانس ها و سایر ذینفعان مربوطه هستند.
ما معتقدیم این کنفرانس که پس از 50 سال توسط سازمان ملل متحد برگزار می شود، نه تنها از نظر زمانی، بلکه با نتایج موثر آن باید به یک رویداد تاریخی تبدیل شود.
سال 2023 از نظر بازنگری میان مدت اهداف توسعه پایدار نیز حائز اهمیت است و ارزیابی اجرای دهه آب برای توسعه پایدار در مرحله اول، تلاش‌ها برای دستیابی به اهداف توسعه پایدار آب را تسریع و تحریک خواهد کرد.
تاجیکستان به عنوان رئیس مشترک این رویداد مهم بین المللی، آمادگی خود را برای همکاری با تمامی کشورهای عضو و سایر ذینفعان اعلام می دارد.
در این راستا، همراه با پادشاهی هلند و شرکای سازمان ملل متحد، تمام تلاش خود را برای موفقیت این رویداد به کار خواهیم بست.
من مطمئن هستم که شرکت کنندگان کنفرانس امروز نیز از فرصت این انجمن برای تسهیل این روند و ایجاد پیام های خاص برای کنفرانس 2023 استفاده خواهند کرد.
برای همه شما عزیزان شرکت کننده کنفرانس آرزوی موفقیت و سربلندی دارم و امیدوارم سفر شما به تاجیکستان خاطره انگیز باشد.
با تشکر از توجه شما