عبدالله رهنما: هیئت حکومت به کنفرانس ورشو با سر بلند و روی سرخ می‌رود

از 16 الی 26 سپتامبر در شهر ورشو مشورت نوبتی سالیانه دفتر نهادهای دموکراتیک و حقوق بشر سازمان امنیت و همکاری اروپا با شرکت تقریبا 60 کشور برگزار می‌شود. در رابطه به برگزاری مشورت نوبتی سالیانه توجه نهادهای سیاسی و اطلاعاتی داخل و خارج به شرکت هیئت رسمی جمهوری تاجیکستان در این نشست بین‌المللی افزایش می‌یابد.

در رابطه به ماهیت و وظایف هیئت رسمی تاجیکستان در این همایش موجوده انوری، خبرنگار آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان “خاور” با عبدالله رهنما، عضو هیئت رسمی تاجیکستان در کنفرانس ورشو، مشاور رئیس مرکز تحقیقات استراتژیک وابسته رئیس جمهوری تاجیکستان صحبت اختصاصی کرد.

آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان “خاور”: قبل از همه، می‌گفتید که مشورت سالیانه سازمان امنیت و همکاری اروپا یا کنفرانس ورشو چه هدف و چه اهمیت دارد و چرا به آن توجه زیاد ظاهر می‌شود؟

عبدالله رهنما: مشورت سالیانه دفتر نهادهای دموکراتیک و حقوق بشر سازمان امنیت و همکاری اروپا یکی از بزرگترین همایش های جهانی در عرصه ارزش های دموکراتیک و مسائل حقوق بشر به شمار می‌رود. در آن کشورهای عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا و ده ها سازمان های ملی و بین‌المللی شرکت کرده، حدود دو هزار نماینده در دو هفته مجموع مسائل این بخش را بررسی می‌کنند.

در چارچوب این مشورت ده ها نشست عمومی و نشست های کناری برگزار می‌شوند که به مسائل مشخص بخشیده شده‌اند. هر کشور موقع خود را در زمینه تامین ارزش های دموکراتیک و حقوق بشر معرفی نموده، در این مسائل گزارش می‌دهد و سیاست خود را حمایه می‌کند. همزمان با این، موقع کشورهای شرکت‌کننده می‌تواند از طرف مخالفانشان و یا بعضی سازمان های بین‌المللی نقد شود. بنا بر این، فضای این همایش معمولا داغ شده، آن هر سال توجه بین‌المللی و اطلاعاتی را جلب می‌نماید.

آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان “خاور”: طوری معلوم، در مشورت نوبتی هیئت رسمی تاجیکستان نیز شرکت می‌کند. هدف و رسالت هیئت تاجیکستان در این نشست چه است؟

عبدالله رهنما: به نظر اینجانب، رسالت هر هیئت رسمی دولتی، پیش از همه، معرفی، افاده و حمایه منافع ملی و دولتی تاجیکستان است. اینجانب سه هدف اساسی هیئت دولت را در کنفرانس ورشو چنین مشخص کرده می‌توانم. یکم، معرفی درست و قطعی سیاست دولتی جمهوری تاجیکستان در مسائل روزنامه کنفرانس. دوم، انعکاس عینی واقعیت های جامعه تاجیکستان در موضوع های مطرحشونده در آن همایش و سوم، پاسخ به سؤال و درخواست های که شرکت کنندگان این کنفرانس داشته باشند. هدف و رسالت هیئت همین است.

آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان “خاور”: شبکه‌های اجتماعی و رسانه‌های خارجی کنفرانس ورشو را “صحنه بحث و مذاکره هیئت دولت با مخالفین” عنوان کرده اند؟ آیا در حقیقت در چارچوب این همایش چنین ملاقات یا مذاکرات با نمایندگان به اصطلاح “مخالفین” در نظر گرفته شده است؟

عبدالله رهنما: در کنفرانس ورشو مسئله مذاکره هیئت ما با مخالفین عموما مطرح نیست. عموما، طرف گفتگو و مراجعت هیئت ما در این همایش بین‌المللی هرگز آن چند شخص مخالف نیستند. بلکه در کنفرانس سازمان امنیت و همکاری اروپا که هیئت های رسمی 56 کشور شرکت می‌کنند، ما موقع تاجیکستان را طبق موضوع های روزنامه کنفرانس معرفی و دفاع می‌کنیم.

عموما، از جانب تاجیکستان محض دولت تاجیکستان عضو سازمان امنیت و همکاری اروپا است، نه هیچ تشکیلات یا فرد علی‌حده. بنا بر این، دولت به عنوان عضو رسمی در کنفرانس این سازمان شرکت می‌کند. قطع نظر از حضور داشتن یا نداشتن شخصان مخالف در آن هیئت دولتی رسالت خود را انجام می‌دهد.

آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان “خاور”: به نظر شما آیا ضرورت مذاکره با آن افراد ناراضی و به نام “مخالف” وجود دارد؟

 عبدالله رهنما: دولت تاجیکستان تجربه بزرگ مذاکره و صلح آفری و گفتگو دارد. اما حالا مشخصا مذاکره با که؟ با چند شخص ناراضی که از پاسخ گفتن نزد قانون فرار کرده، در اروپا حوزه راحت یافته، از دور توسط شبکه‌های مجازی و فییکها فضای مخالفت می‌سازند؟ در تجربه سیاسی مذاکره با نیروی سیاسی و تشکیلاتی امکان دارد که آن حد اقل وجود فیزیکی داشته باشد، اعضا، پیروان و زمینه اجتماعی آن در جامعه معین باشد. اما با موجود مجازی مذاکره کردن امکان ندارد.

حالا، اگر به جانب دیگر مسئله بنگریم، تصورات آنهای که در خارج کشورند و تلاش دارند خود را رقیب دولت تاجیکستان مطرح کنند، در باره دولت تاجیکستان بسیار قدیمی و غیرواقعی می‌باشد. تحلیلها نشان می‌دهند که دولت تاجیکستان امروز دیگر نه دولت سال 1992 است، نه دولت سال 1997 و حتی نه دولت سال 2015. آنها هنوز تصور نکرده اند که تاجیکستان امروز یک کشور قوی و پایدار بوده، از نظر سیاسی، دید ساختاری و اداری، اقتصادی، قدرتی و هم از نظر ظرفیت ذهنی بسیار قویتر از قبل است. دولت تاجیکستان مشغول امور بزرگتر از این است. دولت مشغول آبادانی، سازندگی، ملتسازی، وحدتسازی است. دولت تاریخ نوین ملت را می‌سازد. بنا بر این، مخالفت چند نفر به روند بزرگ سازندگی و وحدت عمومیملی تهدید عملی نیست. فقط از نظر اطلاعاتی به این فضا خلل می‌آرد و از نظر شهروندی خجالت باقی می‌گذارد…

آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان “خاور”: طوری معلوم، نمایندگان آن افراد “مخالف” نیز در همایش ورشو شرک می‌کنند. آیا امکان دارد که اعضای هیئت شما با آنها رو به رو صحبت کنید؟

 عبدالله رهنما: بار دیگر می‌گویم که ما هیئت مذاکرکننده با افراد مخالف نیستیم. اما، اگر با کسی از این شهروندان ناراضی تاجیکستان در چارچوب یا حاشیه‌ این کنفرانس رو به رو شویم، طبیعی است که ما هم همچون شهروند صحبت می‌کنیم، فرهنگ ما، آداب ملی و انسانی ما همین است. اما از نظر موقع سیاسی آنها ما می‌فهمانیم که این سرگردانی بیهوده را بس کنند، علیه دولت و ملت خود برآمد نکنند، همچون شهروند به تاجیکستان برگردند. صدها نفر از هم‌صفانشان با اختیار خود برگشتند و حالا در تاجیکستان آزادانه زندگی دارند. وطن آباد و آزاد و شکوفان است، دیگر به آسایشتگی آن خلل ایجاد نکنند، ما یک بار این راه را طی کردیم…

بخشی از رهبریت سابق حزب ممنوع نهضت، هزاران نفر سابق اعضای آن در کشور آزاد کار و زندگی دارند. میرزا‌محمدی نوید، سعیدابراهیم نظر، مولوی ایام‌الدین ستار، عبدالرحیم کریم، فرزندان سیید عبدالله نوری و دیگران را گاها در خیابان و بازار می‌بینم. به خودم می‌گویم که آنها چندین برابر این دعواگران امروزه نهضتیگرا بودند، اما راه درست انتخاب کردند و امروز در وطن زندگی آسوده دارند…

دولت امروز حتی اشخاصی را که از سوریه و عراق، از جبهه‌های جنگ تروریستی به اختیار خود برگشته‌اند، عفو کرده است. تا امروز تقریبا 200 نفر از این راه با اختیار خود برگشته‌اند. با این هدف حتی در قانون کیفری جمهوری تاجیکستان اصلاحات وارد شده است که بازگشتگان عفو می‌شوند.

آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان “خاور”: شبکه‌های مغرض اجتماعی از شرکت هیئت بانفوذ تاجیکستان به تشویش افتاده، الَکَی با پخش خبر و نوارها علیه اعضای هیئت توطئه‌ها می کنند. از جمله، آنها خود شما را “نماینده سابق مخالفین”، “اسباب عیانی حکومت” و غیره عنوان کرده، به شرکت شما در این همایش توجه مخصوص داده‌اند. شما در این مشورت به عنوان چه کسی شرکت می‌کنید؟

 عبدالله رهنما: آن چه شما ذکر کردید، تصور کاملا بی‌اساس مؤلفان این حرفهاست. شاید آنها این سخنان را برای کم‌تاثیر کردن شرکت اینجانب منتشر کنند. اینجانب همچون عضو هیئت رسمی حکومت به کنفرانس ورشو می‌روم، نه در هیچ نقش دیگر. من حدود 22 سال است که در نهادهای مرکزی دولت، از جمله 6 سال در دستگاه اجرائیه رئیس جمهوری تاجیکستان و حدود 14 سال در مرکز تحقیقات استراتژیک وابسته رئیس جمهوری تاجیکستان کار می‌کنم. سالها رهبری ریاست های سیاست داخلی، امنیت منطقه ای و سیاست خارجی این مرکز مهمترین تحلیلی دولت را بر عهده داشتم. بنا بر این، اینجانب موافق وظیفه خدمتی، همچون عضو هیئت رسمی دولت در کنفرانس شرکت می‌کنم.

از جانب دیگر، شاید اینجانب نسبت به اکثر اعضای هیئت سابقه بیشتر کار در دولت را دارم. سالیانه در چندین کنفرانس های منطقه ای و بین‌المللی شرکت می‌کنم. مشورت ورشو یکی از کنفرانس های نوبتی است.

آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان “خاور”: به هر حال، آنها در شبکه‌های اجتماعی چنین فرضیه‌ها را مطرح نموده‌اند که گویا شما برای این کنفرانس با هدف معین انتخاب شده باشید…

 عبدالله رهنما: من خیلی خوشحالم که هیئت حکومت تاجیکستان امسال از افراد باسلاحیت و صاحب‌نظر در عرصه‌های خود تشکیل شده است. بنا بر این، برای در ورشو چه گفتن و چه نگفتن ما هیچ گونه تمرین اضافی ضرور نیست. بلکه در چارچوب سیاست دولتی، در چارچوب کسب و اختصاص ما و در راستای مقصدهای رسمی هیئتمان عمل می‌کنیم.

شخصا اینجانب علاوه بر سابقه کار در دولت، سالها در موضوع های مناسبت دین و دولت، احزاب سیاسی و خصوصا حرکت های دینی سیاسی و گروه های افراطگرا و تروریست تحقیقات کرده‌ام. مؤلف چند کتاب هستم. موقع من در این مسائل شکل‌گرفته و مشخص است. بنا بر این، در مسائل موجود همچون کارشناس نظر خودم را آزادانه بیان می‌کنم. من مؤلف موقع خودم هستم.

آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان “خاور”: عموما، شما همچون کارشناس سابقدار این مسئله، به اقتدار مخالفین دولت چه طور بها می‌دهید، زیرا آنها در دایره‌های اروپایی و در فضای اطلاعاتی خیلی فعال می‌باشند…

عبدالله رهنما: به نظر اینجانب، اقتدار افراد “مخالف” بسیار ضعیف و محدود است. شاید پشتیبانانشان قوی هستند، اما ظرفیت خودشان محدود است. دو حالت عادی این ضعیفی را نشان می‌دهد. یکم، از نظر ساختاری و تشکیلاتی و شخصیتی آن جا نیروی واقعی باقی نمانده است. اگر چند نفر شهروند ناراضی خود را پیمان ملی یا حتی سازمان ملل متحد نامند هم، ماهیت مسئله و توازن سیاسی عوض نمی‌شود. بنا بر این، اگر چنین تصوری و انتظاری جای داشته باشد که دولت با این افراد همچون با یک تشکیلات یا نیروی سیاسی مذاکره می‌کند، این عموما تصور واقع‌بینانه نیست. دولت آنها را نه همچون تشکیلات، بلکه همچون شخص و شهروند با اختیار خودشان برگشته می‌تواند بررسی و عفو کند. این جنبه واقع‌بینانه است.

دوم، از نظر موادی که دو سال آخر در رسانه و شبکه‌های آنها به نشر می‌رسد، می‌توان دید که حرف های آنها دیگر خالی هستند. 90 درصد تمام مطالب اخیر آنها از تهمت، تحقیر، دشنام، مسخره، شخصیتسوزی نامردانه، دروغ روی‌راست و غیره عبارتند. این نشانه به آخر رسیدن پاتینسیال این افراد است. این نشانه نداشتن حرف، برنامه، ایده‌ برای جامعه است. مثل آن است که شمع خاموش شده‌است و دودش چشمها را می‌سوزاند.

خصوصا، شخصا اینجانب از رفتار کسانی که در آن میان هنوز خود را نهضتی و اسلامی می‌نامند، در حیرتم. نخواد اسلام این قدر دروغ و حقارت و تحقیر و تهمت را به پیروانش اجازت دهد؟ نخواد شخص مسلمان پدر و بابای کسی، ارواح گذشتگان کسی، دختر کسی یا مادر کسی را گستاخانه تحقیر کند، در حق کسی روی‌راست تهمت نشر کند و باز از این کارش لذت برد؟ وقتی انسان شیکستخورده در مقابل موقع، برنامه، عمل و سطح طرف مقابل چیزی گفتنی ندارد، دستاوردهای آن را با هیچ راه انکار کرده نمی‌تواند، پس در باره شخصیت او می‌نویسد، به تحقیر و بدگفتاری شخصیت او و نزدیکان او می‌گذرد. این مهمترین نشانه ضعیفی است. چنین عمل هرگز باوری و احترام جامعه را سزاوار نمی‌شود.

بنا بر این، آنها شاید در فضای اطلاعاتی مشهور باشند، با دروغ و دشنام و حقارت های خود شناخته شده باشند. اما، آنها هرگز در آن فضا محبوب، مقبول و تاثیر‌گذار نیستند، خصوصا در فضای داخلی کشور. اگر تاثیری هم باشد، متاسفانه، تاثیر منفی و خرابی‌آور خواهد بود، نه تاثیر سازنده.

 آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان “خاور”: به عنوان شهروند تاجیکستان به این کنفرانس بین‌المللی با چه احساس می‌روید؟

 عبدالله رهنما: شخصا اینجانب به این همایش بزرگ جهانی با سر بلند و روی سرخ می‌روم و البته، با احساس بلند مسئولیت.  باوری دارم که تمام اعضای هیئت با همین احساس می‌روند. سر بلند از آن که از یک کشور آباد و آزاد، از یک وطن زیبای و بهشت‌آسا و از یک دولت امن و باثبات نمایندگی می‌کنم. من همراه خود نوید آبادی تاجیکستان، پیام سازندگی های پیشوای ملت محترم امامعلی رحمان، افتخار وحدت پایدار جامعه تاجیکستان را می‌برم. من همراه خود روشنی از نور راغون، گلی از گلگشت های زیبای دوشنبه، نفس تازه‌ای از روزگار آسوده مردم تاجیکستان را می‌برم. اینجانب سرشار از این افتخار می‌روم که جزئی از این روند عظیم سازندگی، جزئی از این وحدت و جزئی از این لحظه تاریخ آفری هستم. بنا بر این، با هر کسی که آن جا رو به رو شویم، با همین احساس بلند وطنداری و با افتخار صحبت خواهم کرد.

اما در باب مسائل مشخصی که در چارچوب روزنامه کنفرانس مطرح می‌شوند، اعضای هیئت باصلاحیت دولتی موضوع به موضوع برای جامعه جهانی روشنی خواهند انداخت. من باور دارم که هیئت این رسالت خود را با سر بلند اجرا می‌کند.

آژانس ملی اطلاعاتی تاجیکستان “خاور”: تشکر برای صحبت.