«Шаби ялдо, Шаби зебо!». Имшабро «инқилоби зимистонии офтобӣ» меноманд
ДУШАНБЕ, 21.12.2021 /АМИТ «Ховар»/. Имрӯз, 21 декабр, соати 19:00 лаҳзаи убури Офтоб аз нуқтаи ҷанубтарини эклиптика буда, рӯзи аз ҳама кӯтоҳу шаби аз ҳама дароз ба вуҷуд меояд, ки инро «инқилоби зимистонии офтобӣ» меноманд. Ин нуктаро директори Институти астрофизикаи Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон Гулчеҳра Қоҳирова ба АМИТ «Ховар» шарҳ дод.
Ин шаб бо номи «Шаби Ялдо» маъруф буда, на танҳо миёни мардуми тоҷик, балки миёни тамоми мардуми ориёинажод маъмул аст. Шаби Ялдо яке аз ҷашнҳои суннатии мардуми ориёист, ки дар гузашта ба монанди ҷашнҳои Наврӯз, Меҳргон, Сада ва дигар идҳои миллӣ таҷлил мешуд.
Дар Эрон ва Тоҷикистон мардум зимистонро ба ду чилла: калон ва хурд ҷудо мекунанд ва шаби нахустини чиллаи калонро ба Шаби Ялдо баробар медонанд. Аз ин хотир, таъбири «шаби чилла» низ дар гуфтори мардум роиҷ аст.
Ба гуфтаи фарҳангшинос Дилшод Раҳимӣ, «дар байни тоҷикон Ялдоро бо номи шаби чилла мешиносанд ва онро гиромӣ медоштанд. Шахсан аз пирамарди куҳансоле шунида будам, ки мегуфт: дар солҳои пеш дар шаби Чилла одамони босавод шабнишинӣ мекарданд. Дар ин шаб тарбуз хӯрдан бисёр савоб будааст. Тарбуз ва анор рамзи шаби Ялдо мебошанд, зеро ҳар ду дарунсурханд. Мисли ин ки офтоб тулӯъ кунад, сурх мешавад».
Ба андешаи фарҳангшиносон, миёни мардуми рус низ шаби Ялдо ба унвони як шаби дарозу ҳиҷрон ном бурда мешавад. Дар ашъори шоирону нависандагони рус низ ин ибора ба чашм мерасад. Дар ашъори Александр Пушкин, Михаил Шолохов аз ҳамин шабҳои дароз ва ҳиҷрон ёд мешавад. Мардуми рус низ синаи торикии ин шаби дарозро бо рӯшноии шамъ ва оташ мешикастанд, то пас аз ин шаби дароз рӯшноӣ бештар шавад.
Шаби Ялдоро шоирону нависандагон дар ашъори худ зиёд таҷассум намудаанд. Абурайҳони Берунӣ шаби ялдоро шаби зоиши Хуршед медонад, ба ин маънӣ, ки пас аз ин шаб, ки дарозтарин шаби сол аст, рӯзҳо оҳиста- оҳиста дароз мешаванд, то даме ки шабу рӯз баробар мешаванд ва Наврӯз фаро мерасад.
Шаби ялдо,
Шаби зебо!…
Муборак, ҳамзаминонам,
Муборак, ҳамнишинонам,
Шаби ялдо,
Шаби зебо!
Дар ин шаб, ки дарозу поку рангин аст,
Нигаҳҳои табассумдор ширин аст,
Дару дарвозаи дилро кушоед,
Наранҷонед азизони дили худро!
Фирӯза ДАВЛАТЗОДА,
АМИТ «Ховар»
АКС аз манбаъҳои боз
Сардори Раёсати Маркази тадқиқоти стратегӣ Зубайдулло Давлатов: «Номи ҷашни Сада аз рақами 100 гирифта шуда, панҷоҳ шабонарӯзро то фарорасии Наврӯз дар бар мегирад»
«НАҚШИ ОСОРХОНАИ МИЛЛӢ ДАР ТАРБИЯИ ВАТАНДӮСТИИ ШАҲРВАНДОН». Дар ин мавзўъ конфронси ҷумҳуриявӣ доир гардид
Дар Душанбе китобномаи профессор Аҳмад Абдуллоев рӯнамоӣ карда шуд
МАРҲАМАТ БА ҶАШНГОҲ! Пагоҳ дар Боғи фарҳангӣ-фароғатии ба номи Абдулқосим Фирдавсии шаҳри Душанбе иди Сада таҷлил мегардад
Кишоварзони вилояти Хатлон ҷашни Садаро бо дастовардҳои назаррас пешвоз гирифтанд
Дар ноҳияи Рӯдакӣ ҷашни Садаро бо намоиши маҳсулоти кишоварзӣ ва ҳунарҳои мардумӣ таҷлил карданд
Дар Истаравшан бо афрӯхтани гулхани рамзӣ ҷашни Садаро бо шаҳомат таҷлил намуданд
«Андоз аз блогерон. Он чӣ гуна ситонида мешавад?», — шарҳи матбуоти даврии Тоҷикистон
Китоби «Tajik Linguistics» («Забоншиносии тоҷик») дар Аврупо ба нашр расид
«АЗ САДА ТО САДА». 7 навъи зироати кишоварзӣ ва дарахтони меваю ангур ба таври расмӣ қабул гардиданд
Соли гузашта беш аз 15 ҳазор нафар нигораҳои Осорхонаи миллии Тоҷикистонро ба таври ройгон тамошо карданд
Дар Хуҷанд иди Сада ва ярмарка-фурӯши ниҳол, кӯчату тухмии гулу зироат баргузор карда мешавад
