СОҲИБИХТИЁРӢ — АРЗИШИ БУЗУРГУ БЕБАҲО. Нақши Пешвои миллат дар таҳкими истиқлоли давлатӣ беназир аст

ДУШАНБЕ, 29.08.2025 /АМИТ «Ховар»/. Истиқлоли давлатӣ, соҳибихтиёрӣ ё доштани давлати худсолор арзиши бузургу бебаҳо ва шарти асосии бақои ҳар халқу миллат дар саҳнаи мавҷудият ба ҳисоб меравад. Бе доштани ин арзиши муқаддас рушди воқеии сиёсӣ, иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва маънавии миллат номумкин аст.

Таърих дар давраҳои гуногун шоҳиди муборизаҳои ҳазорон қавму халқият барои ба даст овардани истиқлолу соҳибихтиёрӣ шудааст, ки дар ин миён миллати тоҷик низ аз ин қоида истисно нест. Пас аз заволи давлати қудратманди Сомониён ва ҳокимиятро соҳиб гардидани кӯчманчиёну аҷнабиён дар сарзамини аҷдодии миллати тоҷик давоми ҳазор сол халқ дар талоши мустақилият ва ихтиёрдорӣ мубориза бурд ва ин ормонро то охирҳои асри 20 аз насл ба насл интиқол дод. Соҳибистиқлолии Тоҷикистон, ки 9 сентябри соли 1991 эълон гардид, ин орзуву ормони деринаи халқро амалӣ намуд ва имкон фароҳам овард, то давлатдории миллӣ эҳё гардад ва мардуми мамлакат соҳиби тақдири хеш шаванд.

Имсол мардуми шарафманди Тоҷикистон бо ифтихору шукргузорӣ 34-солагии Истиқлоли давлатии Ҷумҳурии Тоҷикистонро таҷлил менамоянд. Давоми ин солҳо давлат ва ҷомеа роҳи пуршебу фарози таърихиро паси сар намуда, бо шарофати сиёсати хирадмандона ва дурбинонаи Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пояҳои Истиқлоли давлатиро устувор карда, заминаҳои рушди босуботи сиёсӣ, иқтисодӣ ва иҷтимоиро фароҳам оварданд.

Роҳи расидан ба соҳибистиқлолӣ ва ҳатто марҳилаи аввали соҳиб гардидан ба ин неъмат барои миллати тоҷик осон набуд. Солҳои аввали соҳибистиқлолӣ мамлакат дучори ҷанги шаҳрвандӣ, буҳрони шадиди иқтисодӣ, иҷтимоӣ ва сиёсӣ гардида, дар ин айём соҳибихтиёрии давлат ва истиқлоли давлатӣ зери суол рафт ва хатари пош хӯрдани давлати навтаъсис ба миён омад.

Маҳз дар ҳамин марҳалаҳои ҳассоси барои миллат ва давлат сарнавиштсоз нақши таърихии Асосгузори сулҳу ваҳдати миллӣ — Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон басе назаррас аст. Замоне, ки дар мамлакат касе ҷуръати ба даст гирифтани қудрати сиёсиро надошт, ин абармарди таърих ва шахсияти шоиста ба ҷавонии хеш нигоҳ накарда, ҷони хешро ба гарав гузошта, роҳбарии давлату роҳнамоии халқро ба уҳдаи хеш гирифтанд. Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон бо хиради воло ва азми қатъӣ миллатро аз вартаи нобудӣ берун оварда, пояҳои давлатдориро устувор намуданд ва Истиқлоли миллиро таҳким бахшиданд.

Пас аз интихоб шудан ба роҳбарии давлат дар соли 1992 муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар суханронии нахустини худ дар Иҷлосияи таърихии 16-уми Шурои Олӣ таъкид намуданд, ки «ман ба халқи худ сулҳ меорам…». Ин ваъда минбаъд на танҳо шиори сиёсӣ, балки барномаи аслии фаъолият ва самти роҳбарии давлат гардид.

Пас аз ин ваъдаи хеш Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон пайгирона роҳи ҳақиқат, сулҳ, дӯстӣ ва расидан ба ваҳдати миллиро пеш гирифтанд ва ин ҳадафро марҳила ба марҳила амалӣ намуданд.

Дар ин давра бахтномаи миллат — Конститутсияи Ҷумҳурии Тоҷикистон (1994) ба таври раъйпурсии умумимиллӣ қабул гардид, ки пояҳои ҳуқуқии Истиқлол ва сохтори давлатдории демократиро устувортар кард. Дар таҳияи ин санади олии ҳуқуқӣ Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон нақши асосӣ доштанд ва ин санад заминаи қонуният ва устувории низоми ҳуқуқиро дар мамлакат ҳамаҷониба вусъат бахшид.

Пас аз талошҳои пайваста ва музокироти тӯлонӣ, билохира 27 июни соли 1997 ҳуҷҷати дигари сарнавиштсоз “Созишномаи умумии сулҳ ва ризоияти миллӣ дар Тоҷикистон”  ба имзо расид. Ин рӯйдод на танҳо ба ҷанги шаҳрвандӣ хотима гузошт, балки заминаи устувори сиёсиро барои рушди давлат ва таҳкими истиқлол фароҳам овард.

Бояд гуфт, ки Истиқлоли давлатӣ бе рушди иқтисодӣ ва иҷтимоӣ комил намешавад. Аз оғози солҳои 2000-ум Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар саросари мамлакат ислоҳоти амиқи иқтисодӣ ба  роҳ монданд. Дар ин асос барномаҳои давлатӣ дар соҳаҳои энергетика, саноат, кишоварзӣ ва инфрасохтор қабул, роҳандозӣ ва амалӣ шуданд.

Пояи ҳеҷ давлатеро бе рушди маориф, маънавият, фарҳанг ва илм устувор нигоҳ дошта намешавад. Инро ба назар гирифта, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ин соҳаҳоро дар маркази таваҷҷуҳи хеш қарор доданд. Ҳамин буд, ки бо бунёди мактабҳо, донишгоҳҳо, марказҳои илмӣ, фарҳангӣ, китобхона, осорхона, муассисаҳои тандурустӣ ва баланд бардоштани сатҳи зиндагии мардум пояҳои Истиқлоли давлатӣ устувор гардиданд.

Худшиносии миллӣ ва эҳтиром ба хотираи таърихии миллат яке аз шартҳои асосии ҳифзи ваҳдат ва соҳибихтиёрии мамлакат аст. Миллате, ки ба гузаштагонаш арҷ мегузорад ва панди онҳоро сармашқи кораш мекунад, дар ҳама арсаҳои ҳаёт муваффақ мегардад. Бо ин мақсад яке аз самтҳои муҳимми фаъолияти давлатдории Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ба эҳёи худшиносии миллӣ ва арҷгузорӣ ба арзишҳои фарҳангӣ бахшида шуд. Эҳёи ҳунару анъана ва ҷашнҳои миллӣ, аз қабили Наврӯз, Меҳргон, Сада ва Тиргон ва мақоми расмӣ додан ба ин арзишҳои нодири фарҳангӣ хизмати бузургу беназири ин шахсияти таърихсоз мебошад. Ин иқдом на танҳо арзишҳои фарҳангиро эҳё намуд, балки ҳисси ифтихори миллӣ ва ваҳдати маънавиро дар мамлакат тақвият бахшид. Дар ин баробар ба таърихи давлатдории тоҷикон низ таваҷҷуҳи хосса зоҳир гардид. Ҷашнҳои 2700-солагии шаҳри Кӯлоб, 1100-солагии Давлати Сомониён ва 3000-солагии Ҳисор намунаи равшани арҷгузорӣ ба мероси таърихии миллат ва ҳувияти миллӣ буданд, ки ҳисси ватандӯстӣ ва эҳтироми гузаштагонро густариш доданд.

Дар арсаи байналмилалӣ Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон сиёсати «дарҳои боз»-ро пеш гирифтанд, ки ба устувории сиёсӣ ва иқтисодӣ мусоидат намуд. Тоҷикистон бо ташаббусҳои байналмилалӣ, аз ҷумла ҳифзи пиряхҳо ва захираҳои обӣ обрӯю эътибори ҷаҳонӣ пайдо кард. Чандин пешниҳодҳои Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон аз ҷониби ҷомеаи ҷаҳонӣ мавриди пазироӣ ва эътироф қарор гирифта, бо қатъномаҳои Созмони Милали Муттаҳид қабул шудаанд, ки ин ташаббусҳо мавқеи давлатро дар арсаи ҷаҳонӣ мустаҳкам намуданд.

Ҳамин тариқ, метавон гуфт, ки таҳкиму тақвият ёфтани Истиқлоли давлатӣ барои миллати тоҷик натиҷаи ҷонбозиҳову талошҳои шахсияти таърихсоз- Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон буда, бо роҳбарии хирадмандона ва сиёсати дурбинонаи худ мамлакатро аз вартаи ҷангу нобудшавӣ наҷот бахшида, ба давлати сулҳмеҳвар ва кишвари рӯ ба рушд табдил доданд.

Саҳми назарраси Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар таҳкими Истиқлоли давлатӣ на танҳо дар таърихи муосир, балки дар сарнавишти ояндаи миллат низ нақши сарнавиштсоз хоҳад дошт. Имрӯз, ки соҳибихтиёрии мамлакат ба шарофати сиёсати оқилонаи Пешвои миллат пойдору устувор гардидааст, наслҳои оянда низ ҳамчун арзиши муқаддас аз ин мерос баҳра хоҳанд бурд.

Исломиддин РАҲМОН,
директори Агентии «Тоҷикстандарт»