Бингар, ки чӣ мегӯяд

Душанбе, 10.03.2016. (АМИТ “Ховар”). — Боиси ифтихори бепоён аст, ки сарзамини азизамон роҳи чаҳорякасраи истиқлолияти давлатиро сипарӣ мекунад. Имрўзҳо тамоми мардуми ҷумҳурӣ барои сазовор истиқбол намудани 25-солагии Истиқлолияти давлатии кишвар бо рўҳияи баланди ватандўстию худшиносии миллӣ омодагӣ мегирад. Мо рўзноманигорони ватанӣ низ ба ин ҷашни фархундаи таърихӣ бо суханони созандаю раҳнамунсоз ва фаъолияти ибратбахши хеш дар тарғиби ғояҳои бунёдкоронаи Ватан армуғонҳои меҳнатӣ тақдим медорем.

Дар тўли солҳои истиқлолияти давлатӣ дар Ҷумҳурии Тоҷикистон озодии сухан дар заминаи Конститутсияи (Сарқонуни) Ҷумҳурии Тоҷикистон, қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи матбуоти даврӣ  ва дигар воситаҳои ахбори омма», «Дар бораи табъу нашр», «Дар бораи телевизион ва радиошунавонӣ» ва дигар қонунгузориҳо таъмин гашта истодаанд. Вазифаҳои рўзноманигорон дар хусуси роҳ надодан ба суиистифода аз озодии сухан ва омилҳои ҷавобгарӣ дар моддаҳои 6 ва 33-и Қонуни Ҷумҳурии Тоҷикистон «Дар бораи матбуот ва дигар воситаҳои ахбори омма» возеҳу равшан зикр ёфтаанд.

Ҳоло дар Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон  610 рўзномаю маҷалла ва оҷонсиҳои иттилоотӣ, аз ҷумла 363 рўзнома (106 давлатӣ ва 257 ҷамъиятию мустақил), 236 маҷалла (109 давлатӣ, 127  ҷамъиятию мустақил), 11 оҷонсии иттилоотӣ  (1 давлатӣ, 10 ҷамъиятию мустақил), 70 нашриёт (9 расмӣ, 61 мустақил), 303 матбаа (36 расмӣ, 267 мустақил), 44  нуқтаи фурўши китоб ва дигар маводи чопӣ (3 давлатӣ, 41 мустақил)   сабти ном шудаанд.

Мавриди зикр аст, ки бақайдгирии давлатӣ ва баҳисобгирии ташкилоти табъу нашр аз самтҳои асосии татбиқи қонунгузориҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон оид ба табъу нашр ва матбуот маҳсуб мешавад, ки риояи он барои ҳамаи корхонаву ташкилоту муассисаҳои нашриявӣ ҳатмист. Вазорати фарҳанг дар доираи ваколатҳои худ танзим ва ҳамоҳангсозии фаъолияти воситаҳои ахбори оммаро дар ҳудуди Ҷумҳурии Тоҷикистон ба зимма дорад. Яъне, рисолати вазорат татбиқи сиёсати фарҳангии Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон дар ҳамаи самтҳои фарҳангӣ, аз ҷумла таъмини назорат оид ба риоя ва иҷрои қонунгузориҳои ҷумҳурӣ дар соҳаи табъу нашр ва матбуот мебошад.

Боиси қаноатмандист, ки матбуоти имрўза, қабл аз ҳама рўзномаҳои хусусӣ тавассути мақолаҳои танқидӣ, муҳокимарониҳои ҷиддӣ дар ошкор намудани нуқсонҳои ҷомеа хизматҳои арзишманд ба харҷ медиҳанд. Хидматҳои рўзноманигорони пешқадами ватанӣ,  қабл аз ҳама, дар нақши қалами бурро ва каломи ҷаззобу пуртаъсирашон ифода меёбанд. Аксари онҳо дар санъати суханварӣ маҳорати хуб ҳосил карда, дар чакидаҳои хомаашон мавзўъҳои ватандўстӣ, ахлоқи ҳамидаи инсонӣ, меҳру муҳаббат  ба халқу диёр, ростгўиву ростқавлӣ хеле хуб таҷассум ва тараннум ёфтаанд. Чунин рўзноманигорони ватандўст олами тафаккури ҷомеаро бо нури дониш, хирад ва панду ҳикмату андарзҳо равшан  карда,  насли ҷавону наврасро ба ҷодаи зиндагӣ барои ободию шукуфоии имрўзу фардои Ватани азиз ҳидоят месозанд.

Рушди бемайлони воситаҳои техникии иттилоот,  бархўрди давлатҳо ва гурӯҳҳои моҷароҷў  ва торафт тезутунд шудани муносибатҳои байни давлатҳои манфиатхоҳ аз аҳли ҷомеа, бахусус қаламкашон назари ҷадид ба одаму олам, дарки неку бади инсониро  тақозо менамоянд. Аз ин рў, вобаста ба пешрафти тамаддуни ҷаҳонӣ  вазифаи ҳар як рўзноманигор аз он иборат аст, ки бо донишҳои сиёсӣ, иқтисодӣ,  фарҳангӣ мусаллаҳ бошад, то битавонад ҳар як далелро бо дарки масъулияти миллӣ, аз нуқтаи назари таҳлили амиқ, воқеъбинона, равшану шаффоф, дар заминаи ҳадафҳои рушди тафаккури солим дар қолаби хабару мақолаҳо, гузоришу мусоҳиба ва очеркҳо ғунҷоиш диҳад, на балки бо муҳокимарониҳои ҳангомаҷўёна, ғаразнок, суханони берабту маъниҳои аз ҳам гусаста, далелҳои бебунёд ва шикастани қолабҳои забони ноби тоҷикӣ, ки ин раванд, мутаассифона, дар саҳифаҳои рўзномаҳои муосир  ба мушоҳида мерасад. Аз забони рўзномаҳои муосир, бахусус ҳафтаномаю моҳномаҳои хусусиву азҳоби сиёсӣ метавон чунин натиҷагирӣ намуд, ки аксари онҳо аз сабаби надоштани дониши кофӣ ва дарки масъулияти ватандўстию худшиносии миллӣ дар интихоб ва дарёфти мавзўъ танқисӣ мекашанд. Аз ин рў, аксаран ба дурўғбофию сохтакории маънӣ даст мезананд ва дар атрофи ин ё он мавзўъ ҳангомаҳо меҷўянд.  Ҳангомаҷўиҳои ғаразнок касро беихтиёр ба он андеша водор месозанд, ки “шояд чунин қаламбастон ба “хоҷагон”-е хизмат расонанд?”.

Ҳамчунин ҷойи таассуф аст, ки дар бисёр нашрияҳои бонуфузи давлатию хусусӣ аз камтаваҷҷуҳии муаллифон ва ё беаҳамиятии масъулини он қариб дар ҳар саҳифаву ҳар шумора нуқсонҳои зиёди мантиқию имлоӣ ва беэҳтиромӣ ба забони ноби тоҷикӣ роҳ дода мешаванд. Чунин муносибат аз як тараф табъи хонандаро хира кунад, аз тарафи дигар, обрўю эътибор ва нуфузи нашрияро то андозае дар байни хонандагон дар ҷомеа коҳиш медиҳад.

Ба мавзўи забони матбуоти имрўза дахл карда, Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ, Пешвои миллат, Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар Паёми табрикии худ ба муносибати 20-солагии қабули Қонуни забони Ҷумҳурии Тоҷикистон таъкид намуд:

«Имрўз дар Тоҷикистон баъзе рўзномаҳое низ фаъолият доранд, ки забони онҳо ба талаботи забони меъёр ва завқи солим ҷавобгў нест. Дар маводи чопкардаи ин рўзномаҳо меъёрҳои муқарраргардидаи забони адабӣ ва ҳатто қоидаҳои қабулшудаи имло риоя намешаванд…». Итминон дорам, ки ҳар як суханвари солимфикри ҷомеа ин нуктаҳои раҳнамунсози Роҳбари давлатамонро дар зикри суханонаш сармашқи фаъолият қарор медиҳад.

Бо дарки масъулият изҳор медорам, ки озодии сухане, ки дар Тоҷикистон ҳоло вуҷуд дорад,  дар бисёр кишварҳои минтақа дида намешавад!

Ҳадаф аз сиёсати Ҳукумати ҷумҳурӣ, бахусус мақсаду мароми Роҳбари хирадманду дурандеши давлатамон муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон ҳамеша як аст: эҳтиром ва риояи ҳатмии қонунҳои Ҷумҳурии Тоҷикистон дар бораи матбуот ва табъу нашр, расидан ба қадру қимати озодии сухан, ки маҳз бо шарофати истиқлолияти давлатии кишвар насибамон гаштааст; ба хотири имрўзу фардои дурахшони ватани азиз ва миллати сарбаландамон дар саҳифаҳои матбуот воқеъбинона, дурандешона, бе ҳадафҳои ғаразнок ба қалам додани рўйдодҳои ҷомеа ва дар ин замина саҳми арзанда гузоштан дар рушди ҷомеа ва камолоти маънавии шаҳрвандон. Аз ин рў, фаъолияти тамоми воситаҳои ахбори омма низ бояд ба ҳамин нукта равона карда шавад. Он гоҳ мо метавонем рисолати миллии худро дар бунёди як сарзамини воқеан фарҳангӣ ва башардўст ба ҷо оварем.

Ид муборак, ҳамкасбони гиромӣ!

Давлат Сафар,

сардори раёсати табъу нашр

 ва матбуоти Вазорати фарҳанги

Ҷумҳурии Тоҷикистон