МАСЛИҲАТИ МУТАХАССИС. Мош қобилияти дуру дароз захира шуданро дорад

Декабрь 1, 2024 09:30

ДУШАНБЕ, 01.12.2024. /АМИТ  «Ховар»/. Зироати лӯбиёгӣ, аз ҷумла мош, нахӯд, наск, мушунг дар сабади истеъмолӣ ва саноати хӯрокворӣ ҷойи муҳимро ишғол менамояд. Зироати лӯбиёгиро дар кишти такрорӣ васеъ истифода мебаранд. Яке аз зироате, ки дар кӯтоҳтарин муддат, яъне 70-75 рӯз пухта мерасад, ин мош  аст. Чунин  иброз медоранд мутахассисони соҳаи кишоварзӣ.

Дар заминҳои обии Тоҷикистон асосан ду намуди зироати лӯбиёгиро парвариш мекунанд: лӯбиёи одӣ ва мош. Мош растании буттааш ҷамъ буда, пояаш бо мӯякчаҳо пӯшонида шуда, дарозии қадаш то ба 65-70 сантиметр  мерасад. Ҳаҷми дони мош нисбат ба дони лӯбиё хурд буда, рангаш сабз ё сабзи баланд мешавад. Давраи нашъунамои мош кӯтоҳмуддат буда, ба 70-100 рӯз баробар мебошад. Навъҳои маъмултарини мош дар ҷумҳурии мо асосан навъҳои миёнапазакро ташкил медиҳанд.

Дар сарчашмаҳои таърихӣ омадааст, ки аввалин маротиба мошро дар Бангладеш, Ҳиндустон ва Покистон кишт мекарданд. Ин маҳсулоти донагӣ бо номи «лӯбиёи заррин» низ машҳур буд. Баъдан ин намуди донагӣ дар тамоми ҷаҳон паҳн шуд ва имрӯзҳо аз мош намудҳои гуногуни хӯрок, хӯришҳо, орд ва ҳатто яхмос омода мекунанд. Яъне дар таркиби яхмос орди мош низ ҳамроҳ менамоянд.

Дар заминҳое, ки мош ҳамчун зироати такрорӣ кишт карда мешавад, баъди ҷамъоварии ҳосили якум ба замин об монда, баъди расидани хок онро дар чуқурии 28-30 сантимет шудгор мекунанд. Кишти такрории мош бояд то 30 июн ба анҷом расонида шавад.

Замони ғунучини ҳосили мош аз рӯи зардшавии ғилофакҳо муайян карда мешавад. Ранги ғилофакҳои мош тағйир ёфта, донаҳояш дар ғилофакҳо сахт мешавад. Агар мо дар давраи ғунучини ҳосил андак дер кунем, ғилофакҳо кафида, дон мерезад, ки ин сабаби кам шудан ё талаф ёфтани  ҳосил мегардад.  Баъди ҷамъоварӣ ҳосил тоза карда,  хушконида мешавад. Намии донҳо бояд аз 14-15 фоиз зиёд набошад.

Мош қобилияти дуру дароз захира шуданро дорад. Ба тавсияи олимон, мош бояд дар зарфи шишагин, ки аз он ҳаво намегузарад, нигоҳдорӣ шавад. Инчунин ба он бояд барги халиҷ ва намак ҳамроҳ кунанд, то аз ҳашарот эмин монад.

Ин зироат аз витаминҳо бой буда,     24 — 28 фоиз сафеда,  46-50 фоиз оҳар ва 2-4 фоиз равған дорад.  Он ба инсон қувват мебахшад  ва имунитети баданро мустаҳкам месозад. Аммо пизишкон ба   одамоне, ки  бемории аллергия доранд,  истифодаи мошро тавсия намедиҳанд. Зеро он ба  хурӯҷи  ин беморӣ  мусоидат менамояд.

Тавре дар китоби «Канзи Шифо» омадааст, мизоҷи мош дар дараҷаи якум сард ва моил ба хушкӣ аст. Агар пӯсташ ҷудо шуда бошад, мизоҷаш дар тарӣ ва хушкӣ мӯътадил мегардад.

Хислати шифобахшияш он аст, ки ҳамчун ғизо сабуктар аз наск мебошад.  Агар онро бихӯранд, ғизои хуб буда, аз он дар ҷигар моддаи солим пайдо мешавад, вале аз меъда суст мегузарад, хусусан, ки пӯсти онро пухта бихӯранд. Зеро хушкӣ ва қуввати таҳлилдиҳандагӣ дар  пӯсташ мавҷуд мебошад.

АКС аз манбаъҳои боз

Декабрь 1, 2024 09:30

Хабарҳои дигари ин бахш

Имрӯз дар водиҳои Тоҷикистон ҳаво то 38 дараҷа гарм мешавад
Дар Донишгоҳи байналмилалии сайёҳӣ ва соҳибкории Тоҷикистон бахшида ба Даҳсолаи байналмилалии амал оид ба илмҳои яхшиносӣ ҳамоиш баргузор мешавад
Тавсия: барои алоқа дар Узбекистон маблағ камтар сарф мекунем
Дар соҳили Сирдарё барои истироҳату фароғат шароити хуб фароҳам оварда шудааст
Президенти Тоҷикистон ҳамоиши сатҳи олӣ — муаррифии Даҳсолаи байналмилалии барои илмҳои яхшиносӣ (криосферӣ)-ро ифтитоҳ намуданд
Дар Хуҷанд Мусобиқаи ҷумҳуриявӣ оид ба ҷудо байни наврасон ҷамъбаст гардид
Имрӯз дар шаҳри Душанбе ҳаво то 35 дараҷа гарм мешавад
ҚУРБИ АСЪОР: дар Тоҷикистон 1 рубли русӣ аз 0.1247 то 0.1240 сомонӣ муқаррар шудааст
Кишоварзони ноҳияи Восеъ дар гармхона бо усулҳои муосир маҳсулот парвариш мекунанд
Ваколатдор оид ба ҳуқуқи инсон вобаста ба ҳифзи ҳуқуқи соҳибкорон конфронси ҷумҳуриявӣ доир менамояд
Имрӯз дар шаҳри Душанбе ҳаво то 34 дараҷа гарм мешавад
Имсол дар Тоҷикистон беш аз 37 ҳазор метр корҳои соҳилмустаҳкамкунӣ гузаронида мешавад