МАСЛИҲАТИ МУТАХАССИС. Чӣ бояд кард, то дар рӯзҳои гарми тобистон аз бемориҳои дарунравии шадиди меъдаю рӯда эмин монд?

ДУШАНБЕ, 28.06.2023. /АМИТ «Ховар»/. Дар фасли тобистон бо баланд шудани ҳарорати ҳаво хатари афзоиши ҳаргуна бемориҳои сироятӣ ба вуҷуд меояд. Имрӯзҳо бештар дар байни кӯдакону наврасон гирифторшавӣ ба бемории дарунравӣ мушоҳида мегардад. Барои пешгирии худу фарзандон аз ин беморӣ чӣ бояд кард? Мухбири АМИТ «Ховар» бо ин савол ба мутахассиси Маркази ҷумҳуриявии ташаккули тарзи ҳаёти солим Таманно Файзуллоева муроҷиат намуд.

Ба гуфтаи табиб, ҳарорати баланди фасли тобистон боиси афзудани бемориҳои дарунравӣ байни кӯдакон ва наврасон гардида метавонад. Зеро дар натиҷаи гармии баланд кӯдакон обу нӯшокиҳои на ҳама вақт ҷӯшонидашуда, инчунин баъзан меваю сабзавоти гуногунро ношуста истеъмол мекунанд.

«Гармо метавонад ба кӯдакони хурдсол таъсири бештар расонад. Зеро ҷисми кӯдакон бисёртар аз об иборат аст ва дар рӯзҳои гарм мубодила ва мувозинати оби организми онҳо метавонад вайрон шавад. Аз ин рӯ, аз ҳамаи падару модарон хоҳиш карда мешавад, ки кӯдакони худро эҳтиёт кунанд ва рӯзона нагузоранд, то онҳо зиёд дар зери шуъои сўзони офтоб гашту гузор намоянд. Онҳоро мебояд дар ҷойҳои салқин, аз ҷумла, сояи зери дарахтон, назди кӯл ва ё ҳавзҳои хонаҳои худ нигоҳ доранд, ки таъсири гармо ба узвҳои дарунӣ зиёд набошад. Бахусус, ба кӯдакон тез – тез нӯшонидани об тавсия дода мешавад», -изҳор дошт табиб.

Бояд гуфт, ки гармии аз ҳад зиёди ҳаво ба саломатии одамон, бахусус калонсолону кӯдакон таъсири зиёд дорад. Аз ин сабаб табибон ҳангоми баланд шудани ҳарорати ҳаво ба сокинони мамлакат тавсия медиҳанд, ки дуру дароз зери шуъои сӯзони офтоб наистанд. Зеро онҳо метавонад ба бемории гармозадагӣ гирифтор шаванд. Бар асари гирифтор шудан ба ин беморӣ табъи бадани инсон баланд мешавад. Инчунин дар ҳавои гарм, зери офтоб зиёд истодан, ба сӯхтани пӯсти бадани инсон, пайдоиши обилачаҳо дар он, инчунин дарди сару дилбеҳузурӣ оварда мерасонад.

Тавре ҳамсуҳбати мо иброз дошт, «фасли гармо ин муҳити созгор барои микроорганизмҳоеcт, ки ба гармӣ тобоваранд ва онҳо зуд афзоиш меёбанд. Ин фаслро мо, табибон фасли бемориҳои дарунравии шадиди меъдаю рӯда меномем. Чунки дар ин фасл ин бемориҳо зиёдтар авҷ мегиранд ва гирифторони он меафзоянд. Ин беморӣ бештар дар байни кӯдакони синну соли аз 1 то 5 сола ба қайд гирифта мешаванд. Сабабҳои ба чунин ҳолат расидан — ин риоя накардани қоидаҳои беҳдоштӣ ва гигиенаи шахсӣ мебошад».

Табибон ба ин назаранд, ки дар рӯзҳои гарми офтобӣ одамон бояд аз обҳои тозае истифода кунанд, ки ҷавобгӯйи меъёрҳои беҳдоштӣ бошанд.

Нӯшидани оби зиёд барои пешгирии беобшавии ҷисм мусоидат мекунад. Ҳамзамон тавсия дода мешавад, ки дар рӯзҳои гарми тобистон аз истеъмоли хӯрокҳои зуд вайроншаванда худдорӣ бояд кард. Бештар меваҳои тару тоза ва шарбатҳои мевагиро истифода кардан бамаврид хоҳад буд.

Ба гуфти мутахассиси соҳа, сабаби гирифтор шудан ба бемориҳои дарунравӣ — ин бактерияҳои чӯбчамикробҳои зараровар, стафилакокҳо, стрептококҳо, диплакокҳои дар атрофи он буда ба организми инсон ворид шуда, зарар мерасонанд ва шахсро ба бемориҳои шадиди меъдаю рӯда мубтало мекунанд.

Аломатҳои беморӣ, пеш аз ҳама ин дамиши шикам, дарди он, беҳолӣ, баландшавии ҳарорати бадан, дилбеҳузурӣ, қайкунӣ ва дарунравии тез-тез мебошад. Инчунин фишори хун паст шуда, набз тез- тез мезанад, даҳон, лабон ва пӯсти бемор хушк мешавад.

«Агар ин аломатҳо дар ҳар инсон мушоҳида шаванд, дарҳол бояд доруи регидрон истифода намуд, то оби баданро барқарор намояд»,- таъкид намуд духтур.

Ба гуфти коршинос, «бояд ҳар оила доруи регидрон дошта бошад, зеро ин дору аз ҷониби табиби оилавӣ ройгон тақсим мегардад. Тарзи истеъмоли он чунин аст: дар як литр оби ҷӯшонида, як қуттии ин доруро илова карда, даҳ дақиқа нигоҳ дошта, сипас нӯшед. Ба кӯдакони ду-сесола дар ҳар даҳ-понздаҳ дақиқа аз он як қошуқи ошхӯрӣ додан зарур аст. Калонсолон бояд дар як шабонарӯз ду литр оби ин доруро нӯшанд».

Агар дар хона ин дору дастрас набошад, пас чӣ бояд кард?

Таманно Файзуллоева дар ин хусус чунин посух дод: «Дар ҳолати набудани доруи регидрон мо дар хона бояд онро худамон омода намоем. Яъне, дар як литр оби ҷӯшонида чор қошуқ шакар, як қошуқ намак ва як қошук сода илова намуда, баъди даҳ дақиқа нӯшидан мумкин аст».

Ба тавсияи табибон, агар аломатҳои ин беморӣ аз ду рӯз зиёд идома ёбанд, ҳатман ба табибон бояд муроҷиат намуд.

«Як омили пешгирии ин беморӣ- тозагии худ ва атрофи ҷои истиқомат мебошад. Дастонро пайваста бо собун шустан зарур аст. Аз оби ҷӯшонида истифода баред, ҳоҷатхонаҳо ва партовҳоро аз назди ҷӯйбор дур кунед, бо пашшаҳо мубориза баред, меваю сабзавотро шуста, баъд истифода баред, обҳои дар зарф бударо бо сарпӯш маҳкам нигоҳ кунед. Ҳар шахс мувофиқи талаботи Маркази санитарию эпидемиологӣ бояд дар 6 моҳ як бор аз муоинаи тиббӣ гузарад»,- маслиҳат медиҳад мутахассис.

Набояд фаромуш сохт, ки дар пеш моро рӯзҳои гармтарини фасли тобистон интизор аст, дар ҳолати беэҳтиётӣ кардан метавон ба ҳар гуна бемориҳо дучор шуд. Пас, эҳтиёт нисфи ҳаёт!

Шаҳлои САДРИДДИН,
АМИТ «Ховар»,

АКС: АМИТ «Ховар»/аз манбаъҳои боз