Гандум муҳимтарин захираи хӯрокворӣ ва ашёи саноати хӯрокворӣ аст

Март 26, 2025 08:30

ДУШАНБЕ, 26.03.2025. /АМИТ «Ховра»/. Гандум муҳимтарин захираи хӯрокворӣ дониста мешавад. Он растании патакреша ва хаспоя буда, донаи сафед, зардтоб, сурх ва бунафш дорад. Инчунин он ашёи муҳими саноати хӯрокворӣ аст. Дар таркиби гандум сафеда, ангиштоб, равған, равғани эфир, ферменту витаминҳо, намакҳои минералӣ ва ғайра мавҷуд ҳастанд.

Мутахассисони соҳаи тиб мегӯянд, ки дар таркиби дони гандум ба миқдори зиёд сафеда (ба ҳисоби миёна 8-24 фоиз, дар навъҳои селексияи шӯравӣ ва гандуми худрӯй то 25-30 фоиз), ангиштоб 60-64 фоиз, равған 1,5-2 фоиз, намакҳои минералӣ 1,7 фоиз, витамину ферментҳо ва ғайра мавҷуданд. Зиёд будани сафедаи гандум ва истеъмоли он барои организм фоидаовар аст. Зеро сафедаҳо дар организм функсияи нақлиётӣ ва муҳофизатро низ иҷро менамоянд.

Хусисияти шифобахшии гандум

Табибони қадим нон ва маҳсулоти гуногуни хамириро дар мавриди бемориҳои гуногуни меъда, ҷигар ва гурда тавсия додаанд. Доруе, ки аз кунҷид, гандум, биринҷ, ҷав ва нахӯд таҳия карда мешавад, барои муолиҷаи амрози банду буғум ва рагу пайҳо истифода мегардад.

Дар тибби халқӣ ба сифати даво ва парҳез гандумбирён, майсаи навруста, дони таррак, сабӯс ва коҳи гандумро истифода мебаранд. Инчунин ҷӯшоби мағзи нони гандумиро ҳангоми дарунравӣ ва исҳоли хунин тавсия медиҳанд.

Агар орди гандумро бо шакар ва бодом пухта, лесида бихӯранд, сурфа, хун партофтан, дарди узвҳои даруни сина ва гурдаро шифо мебахшад. Дар тибби муосир нону кулчаҳои гандумии туршиашон камро ҳамчун ғизои парҳезӣ барои беморони гирифтори газак ва захми меъдаву рӯдаи дувоздаҳангушта тавсия медиҳанд. Барои беморони гирифтори диабети қанд нонҳои камангиштоб, ҳангоми бемориҳои гурда ва силсилаи дилу рагҳо нони бенамак, дар мавриди заъфи гурда нони бесафедаи бенамак тавсия дода мешавад. Сабӯси гандум аз витаминҳои гурӯҳи В, моддаҳои минералӣ, бахусус калий, клетчатка бой аст, бинобар ин онро чун ғизои парҳезӣ ҳангоми қабзият, фарбеҳӣ, ғалаёни хун, дарди санги гурда, атеросклероз истифода мебаранд.

Аз гандум таомҳои миллӣ омода мешаванд

Аз орди гандум занон навъҳои гуногуни маҳсулоти нонӣ омода месозанд. Инчунин бештари таомҳои миллии тоҷикон низ аз гандум омода мешаванд.

Дар фасли баҳор аз гандум сонинони мамлакат суманак омода менамоянд. Барои пухтани суманак гандумро тоза карда, дар оби хунук мешӯянд ва сипас дар зарфи зангногир тақрибан се рӯз тар карда, нигоҳ медоранд. Баъди сабзидани гандум аз майсаи он суманак омода мекунанд. Он организмро дар оғози баҳор бо витамин ва микроэлементҳо таъмин менамояд.

Яке аз таомҳои анъанавӣ барои субҳона атолаи нишоиста мебошад. Нишоистаро аз шираи гандуми таршуда омода мекунанд. Дар дег дар оташи муътадил ду коса шир, чор қошуқ нишоистаро омехта, то ба ҷўш омадан мекобанд. Баъди нағз ҷўшидан атолаи нишоиста тайёр мешавад.

Кашк хӯроки миллӣ ва қадимӣ буда, онро асосан аз гандум ва лубиё тайёр менамоянд. Дар баъзе минтақаҳои Тоҷикистон онро бо тарзҳои гуногун омода месозанд. Маҳсулот: гандуми сафедак, лубиё, эшум, гӯшти каллапоча, сар ё шикамбаи гов ё ин ки бузу гӯсфанд, намак, кабудӣ, об, пиёз. Он хӯроки хеле болаззат ва ғизонок буда, қувваи баданро зиёд менамояд. Дар як қисми минтақаҳои ҷумҳурӣ қариб, ки бо ҳамин усул дангича ва гандумҷӯшак низ омода менамоянд.

Таҳияи Фирӯза ДАВЛАТЗОДА,
АМИТ «Ховар»

АКС: АМИТ «Ховар»

Март 26, 2025 08:30

Хабарҳои дигари ин бахш

КИТОБ-МУАРРИФИ ДАСТОВАРДҲОИ АДИБОН. Бардошт аз баргузории Намоишгоҳи байналмилалии «Китоби Душанбе»
Дар ҷаласаи машваратии мудирони Хазинаи байналмилалии асъор шарҳи вазъи монетарии минтақа пешниҳод гардид
Алӣ Ғиёсуддин Муҳаммад: «Тоҷикистон имкон дорад бо истифода аз захираҳои табиӣ ба яке аз давлатҳои пешрафтаи ҷаҳон табдил гардад»
Бонки миллии Тоҷикистон ҳамкориро бо Бонки миллии Швейтсария тақвият медиҳад
АСАЛ ДАВОИ ДАРД. Имрӯз дар Душанбе «Фестивали занбӯрпарварон, намоиш ва фурӯши асал» баргузор гардид
Дар Тоҷикистон 250 навъи харбуза парвариш карда мешавад
ИСТИФОДАИ САМАРАНОКИ ЗАМИН. Кишоварзони шаҳри Панҷакент дар беш аз 2600 гектар кишти такрорӣ гузарониданд
МАСЛИҲАТИ МУТАХАССИС. Истеъмоли биринҷ ҷисми инсонро фарбеҳ менамояд
МЕҲРГОН ЯКЕ АЗ ИДҲОИ БОСТОНИИ МИЛЛАТ. Иқтибосҳо аз суханрониҳои Президенти Тоҷикистон оид ба аҳамияти ин ҷашн
Ҳайати Тоҷикистон дар ҷаласаҳои гурӯҳи кишварҳои аъзои Хазинаи байналмилалии асъор ва Гурӯҳи Бонки ҷаҳонӣ иштирок намуд
СИТОРАИ ТОБНОК ДАР САМОИ СИНАМО. Офаридаҳои баландмазмун ба Бахтиёр Худойназаров шуҳрати ҷаҳонӣ бахшид
Лоиҳаи бунёди хатти баландшиддати интиқоли барқи сабзи КАСА – 1000 дар қисмати Тоҷикистон, Қирғизистон ва Покистон ба анҷом расидааст