Баёнияи ниҳоии иштирокдорони конференсияи байналмилалии илмӣ-амалӣ дар мавзўи «Фаъолияти инсондўстона ва меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалӣ дар ислом»

Душанбе, 14.05.2016 /АМИТ «Ховар»/. Конфе­рен­сияи байналмила­лии илмӣ-амалӣ дар мавзўи «Фаъолия­ти инсон­дўс­тона ва меъёрҳои ҳуқуқи байналмилалии башардўстона дар ислом» рўзҳои 11-12 майи соли 2016 дар шаҳри Душанбе дар доираи ҳамкории Маркази исломшиносӣ дар назди Прези­ден­ти Ҷумҳурии Тоҷикистон бо Миссияи Кумитаи Байналмилалии Сали­би Сурх дар Тоҷикистон бо мақсади тарѓиб, нигоҳдорӣ ва таҳкими арзишҳои инсонӣ ва ба эътибор гирифтани вазъияти мураккаби геополитикӣ дар ҷаҳон, ҷангҳои минтақавӣ, экстремизм ва терроризми динӣ ва маҷмўи мушки­ло­ти муосир, ки фаъолияти инсондўстона бо он рў ба рў шудааст, баргузор карда шуд. Дар кори Конференсия беш аз 100 нафар олимону коршино­сон аз Қазоқистон, Қирѓизистон, Озарбойҷон, Федератсияи Россия ва Тоҷикистон иштирок намуданд. Дар маҷмўъ 31 гузориши илмӣ баррасӣ ва мавриди муҳокима қарор гирифт ва дар натиҷаи ҷамъбасти онҳо баёнияи ниҳоии зерин қабул карда шуд:

Иштирокдорони Конференсия таъкид намуданд, ки дар байни фар­ҳан­ги миллию динӣ ва ҳуқуқи байналмилалии башардўстона шабо­ҳат ва наздикиҳое вуҷуд дорад, ки имкон медиҳанд онҳо дар фаъолият­ҳои инсон­дўс­тона самаранок истифода бурда шаванд. Олимону корши­но­сон якдилона зарурати ба роҳ мондани ҳамкории доимӣ ва гуфтугўи конструктивиро дар байни ниҳодҳои башардўстонаи давлатӣ ва иттиҳо­дия­ҳои динӣ ҷонибдорӣ намуданд, то ки ҳалли проблемаҳои калидии марбут ба фаъолияти инсондўстона, меъёрҳои ҳуқуқӣ ва татбиқи потен­си­али сулҳофарӣ ва башардўстӣ имконпазир гардад.

Бартараф намудани монеаҳо дар роҳи анҷом додани фаъолияти ин­сон­дўстона на танҳо вазифаи аввалиндараҷаи сохторҳои давлатӣ, балки инчунин масъулияти бузурги созмонҳои байналмилалии башар­дўс­тона ва ташкилотҳои мусулмонӣ ҳам мебошад. Барои ноил шудан ба ин ҳа­даф­ҳо таъмини ҳамкориҳои судманд дар сатҳҳои давлатӣ, мин­та­қавӣ ва байналмилалӣ зарур аст, ки рушду тако­мули бемайлони онҳо барои ҳамоҳанг кардани фаъолиятҳои инсон­дўс­тона мусоидат мена­моянд.

Дар заминаи мубоҳисаву музокираҳо муқаррар гардид, ки меъёрҳои бунёдии ҳуқуқи байналмилалии башардўстона бо арзишҳо ва қонуну қоидаҳои умумиинсонӣ ҳеҷ ихтилофе надоранд. Аз ин рў, иштирок­до­рони ҳамоиши илмӣ истифодаи мероси пурѓановати ниёгони пурифти­хор­ро зимни фаъолиятҳои инсондўстонаи муосир дар партави арзишҳо ва муқарра­роти воқеии ҳуқуқи исломӣ, ҳамчунин меъёрҳои ҳуқуқи байналмила­лии ба­шар­­­дўс­тона ва қонунгузориҳои амалкунандаи киш­вар­ҳо муҳим арзёбӣ намуданд.

Дар натиҷаи ҷамъбаст ва баррасии мазмуну муҳтавои гузоришҳои илмӣ баргузоркунандагон ва иштирокдорони Конфе­рен­сияи байналми­ла­­лии илмӣ-амалӣ дар мавзўи «Фаъоли­я­ти инсон­дўс­тона ва меъёр­ҳои ҳуқуқи байналмилалии башардўстона дар ислом» дар шакли тав­сия­­вӣ ва машваратӣ изҳори матлабҳои зеринро мувофиқи мақсад донистанд:

1. Ташкилотҳои динии минтақавӣ дар кишварҳои мусулмонӣ ҳам­ко­рии васеъро бо мақомоти давлатӣ ва созмонҳои ҷамъиятӣ барои таҳия ва татбиқи чораҳои зарурӣ ҷиҳати фарогирии ҳамаҷонибаи ҷанбаҳои инсондўстонаи ислом дар ҷомеа идома бахшанд. Олимону корши­носон дастгирӣ намудани чунин иқдомро комилан дуруст мешуморанд ва дар кори татбиқи вазифаҳои пешбинишуда барои ҳамкорӣ омодаанд.
2. Тақвияти тадбирҳои машваратӣ ва ҳамоҳангсозӣ барои ҳамкорӣ дар самти тарѓиби арзишҳои меъёрии ҳуқуқӣ ва ҳуқуқи байнал­­ми­­лалии ба­шардўстона барои пешгирӣ кардани задухўрдҳои эҳтимолӣ ва роҳан­до­зии арзишҳои умумиинсонии башардўстона дар низоми мао­риф, таъ­лиму тарбия ва муносибатҳои иҷтимоӣ ба манфиа­ти кор дониста шавад.
3. Иштирокдорони Конференсия таҳияи платформаи кории дароз­­муд­датро барои муҳаққиқон чи дар бахши ҳуқуқи байналмилалии башардўстона ва чи дар матни ҳуқуқи исломӣ бо ҷалби мутахас­си­сон аз муассисаҳои илмӣ, ҷамъиятӣ ва давлатӣ ҷонибдорӣ мена­моянд. Дар заминаи платформаи мазкур ташкили баҳсу мунозираҳо оид ба масъала­ҳои марбут ба татбиқи фаъолияти инсондўстона ва таҳияи барномаи дарозмуддати пурсамар бо назардошти хусусиятҳои зеҳният ва анъана­ҳои маҳаллӣ, потенсиали ниҳодҳои давлатӣ, ҷамъиятӣ, бай­нал­­­ми­­лалӣ ва динӣ имконпазир аст.
4. Пўшиши байнал­ми­лалии ин ҳамоиши илмӣ низ натиҷаҳои дилхоҳ дод. Меҳмо­но­ни хориҷӣ аз вазъияти воқеии сиёсию идеологӣ, пешравиҳои иқтисо­диёт ва иҷтимоиёти кишвари мо огоҳӣ ёфтанд, озодии виҷдон ва фаъолияти бемамониати иттиҳодияҳои диниро ба чашми худашон диданд. Фикру андешаи онҳо дар робита ба баъзе хабарҳои иѓвогарон ва дасисакорон дар бораи Тоҷикистони соҳибистиқ­ло­л дар фазои иттилоотии хориҷӣ ва шабакаи Интернет таѓйир ёфта, онҳо мутмаин шуданд, ки ин овозаҳо аз воқеият ниҳоят дуранд ва таассуроти худро аз тариқи воситаҳои ахбори ватанӣ иброз намуданд.

Иштирокдорони Конференсия ҳамчунин нақши муҳими воситаҳои ахбори омма, сомонаҳои интернетӣ ва ниҳодҳои ҷомеаи шаҳрвандии Ҷумҳурии Тоҷикистонро дар ташаккули тасав­ву­роти дуруст оид ба фарҳанги миллӣ, арҷгузории арзишҳои динию эътиқодӣ, тарѓиби тарзи ҳаёти дунявӣ, муборизаи оштинопазир бо вабои ҷаҳонии экстремизму терроризми динӣ, таъмини сулҳу оромӣ ва ояндаи дурахшони рушди устувори иқтисодӣ таъкид намуданд.

Маркази исломшиносӣ дар назди Прези­ден­ти Ҷумҳурии Тоҷикис­тон ҳамчун муассисаи давлатии илмӣ-таҳлилӣ дар доираи салоҳиятҳои ойинномавӣ омода будани худро барои ҳамкорӣ бо тамоми созмонҳои манфиатдори давлатӣ, байналмилалӣ, минтақавӣ ва хайриявӣ иброз менамояд. Сиёсати хирадмандонаи Асосгузори сулҳу Ваҳдати миллӣ – Пешвои миллат, Прези­ден­ти Ҷумҳурии Тоҷикистон, муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон дар роҳи дарёфти ҳамоҳангии муваффақонаи муносибати давлати дунявӣ ба дин барои идома бахшидани фаъолияти илмӣ-тадқиқотӣ доир ба омўзиши масъалаҳои марбут ба татбиқи меъёрҳои ҳуқуқи байналмила­лии башардўстона уфуқҳои тозаро боз менамояд.