ИСТИҚЛОЛИЯТИ ЭНЕРГЕТИКӢ. Бо кадом роҳҳо метавон ба он ноил гардид?

Январь 3, 2025 10:54

ДУШАНБЕ, 03.01.2025 /АМИТ «Ховар»/. Дар Паёми Президенти Ҷумҳурии Тоҷикистон, Пешвои миллат муҳтарам Эмомалӣ Раҳмон  «Дар бораи самтҳои асосии сиёсати дохилӣ ва хориҷии Ҷумҳурии Тоҷикистон» ба Маҷлиси Олӣ 28 декабри соли 2024 таъкид гардид, ки «аз моҳи майи соли 2027 аз ҳисоби истеҳсоли неруи барқ дар «Роғун» ва силсиланеругоҳҳои дарёи Вахш норасоии неруи барқ дар мамлакат пурра бартараф ва Тоҷикистон ба истиқлоли комили энергетикӣ ноил мегардад».

Мо бо кадом роҳҳо ба истиқлолияти энергетикӣ расида метавонем? Дар посух ба ин савол масъулини Вазорати энергетика ва захираҳои оби Ҷумҳурии Тоҷикистон иброз доштанд, ки барои расидан ба ин ҳадафи стратегӣ дар айни замон сохтмони иқтидори нави энергетикӣ, аз қабили агрегатҳои навбатии Неругоҳи барқи обии «Роғун», Неругоҳи барқи обии «Себзор» (бо тавоноии 11 мегаватт, ки иқтидори энергетикии Вилояти Мухтори Кӯҳистони Бадахшонро 25 фоиз зиёд менамояд) ва таҷдиди пурраи неругоҳҳои барқи обии «Норак», «Қайроққум» ва «Сарбанд» идома дорад.

Инчунин дар робита ба ин бо таҷдиду навсозии се агрегати дигар дар Неругоҳи барқи обии «Қайроқум», як агрегати дигар дар Неругоҳи барқи обии «Норак» ва сохтмони Неругоҳи барқи обии «Себзор» иқтидори мавҷудаи энергетикии мамлакат дар соли 2025 танҳо аз ин ҳисоб 180 мегаватт зиёд мегардад. Ҳамзамон  соли 2025 сохтмони Неругоҳи барқи офтобӣ дар вилояти Суғд (бо иқтидори 200 мегаватт) оғоз меёбад. Баъди пурра таҷдид гардидани неругоҳҳои барқи обии «Норак», «Қайроққум» ва «Сарбанд» иқтидори энергетикии мамлакат  аз ин ҳисоб 378 МВт зиёд мегардад.

Як нуктаи дигарро бояд махсусан иброз дошт, ки бо ба 1175 метр расонидани баландии сарбанди Неругоҳи барқи обии «Роғун» аз ин ҳисоб самаранокии фаъолияти силсиланеругоҳҳои дарёи Вахш боз ҳам бештар мегардад. Барои боз ҳам пеш бурдани принсипи иқтисоди «сабз» дар соҳаи гидроэнергетика ва амалӣ намудани ҳадафу вазифаҳои «Стратегияи рушди иқтисоди «сабз»», татбиқи лоиҳаҳо ва чорабиниҳо дар самти истифодаи васеи манбаъҳои барқароршавандаи энергия, аз ҷумла, неруи офтоб ва шамол дар назар гирифта шудааст. Дар назар аст, ки иқтидори истеҳсоли неруи барқ аз ҳисоби манбаъҳои барқароршавандаи энергия то соли 2030 ба ҳаҷми на кам аз 1500 МВт расонида шавад. Як қисми он то соли 2027 ба истифода дода хоҳад шуд.

Дар айни замон иқтидори истеҳсоли солонаи неруи барқ дар ҷумҳурӣ  22 миллиард кВт-соатро ташкил дода, соли 2027 тибқи дурнамо 8 миллиард кВт-соат зиёд шуда, ба 30 миллиард кВт-соат баробар хоҳад гардид.

Бояд гуфт, ки яке аз самтҳои муҳими дигар- кам намудани талафоти неруи барқ ба ҳисоб меравад. Дар нуҳ моҳи соли 2024 дар мамлакат 17,2 миллиард кВт-соат неруи барқ истеҳсол гардид. Бо назардошти ҳаҷми неруи барқи қабулшуда иҷрои уҳдадориҳои таҳвилӣ, содиротӣ ва воридотӣ, талафоти неруи барқ дар системаи энергетикӣ ба 3,3 миллиард кВт-соат расид ё 19,4 фоизро ташкил дод. Яъне, панҷяки неруи барқи истеҳсолгардида талаф меёбад.

Масъалаи паст намудани талафоти неруи барқ яке аз ҳадафҳои муҳими соҳа ба ҳисоб рафта, дар ин самт таъмини чорабиниҳо тавассути татбиқи саривақтии лоиҳаҳои амалкунанда ба манфиати кор дониста мешавад.

Дар ин замина бо мақсади кам намудани талафоти неруи барқ якчанд лоиҳаҳо, аз ҷумла «Кам намудани талафоти неруи барқ дар шаҳрҳои Душанбе, Панҷакент, Истаравшан, Исфара, Конибодом, Бӯстон ва ноҳияи Данғара» ё «Барномаи рушди соҳаи энергетика», «Кам намудани талафоти неруи барқ дар вилояти Хатлон» (шаҳрҳои Кӯлоб ва Бохтар) ва «Кам намудани талафоти неруи барқ дар ноҳияи Синои шаҳри Душанбе» татбиқ мешаванд.

То соли 2027 бояд 100 фоизи муштариён бо ҳисобкунакҳои интеллектуалӣ фаро гирифта шаванд. Татбиқи лоиҳаҳо дар ин самт имкон медиҳад, ки неруи барқи талафёбанда ба неруи барқи фоидаовар табдил дода шавад.

АКС аз манбаъҳои боз

Январь 3, 2025 10:54

Хабарҳои дигари ин бахш

Дар Душанбе роҳҳои нави ҳамкории иқтисодӣ байни Тоҷикистон ва Вилояти Мухтори Синзян-Уйғури Чин баррасӣ гардиданд
Дар Душанбе тавсеаи ҳамкории Тоҷикистон бо Иттиҳоди Аврупо дар соҳаи энергетика баррасӣ шуд
Барномаи рақамикунонии соҳаи кишоварзии Ҷумҳурии Тоҷикистон барои солҳои 2025-2030 қабул гардид
Тоҷикистон аъзои Иттиҳоди байналмилалии ҳифзи табиат (IUCN) гардид
Вазорати энергетикаи Тоҷикистон бо ташкилоти байналмилалӣ санадҳои нави ҳамкорӣ ба имзо расонид
КОНФРОНСИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ САТҲИ БАЛАНД ОИД БА ҲИФЗИ ПИРЯХҲО. Он самтҳои калидии ҳамкории байналмилалӣ, таҳқиқоти илмӣ ва қарорҳои сиёсиро фаро мегирад
Вобаста ба устувории молиявӣ барои ҳифзи пиряхҳо ва устувории иқтисодӣ дар Тоҷикистон ҳамоиш доир шуд
«АЗ ПИРЯХҲО ТО ХОҶАГИДОРОН». Барои нуҳ давлат барномаи нав таҳия карда мешавад
Масъалаҳои татбиқи лоиҳаҳои муҳими миллӣ вобаста ба тағйирёбии иқлим ва муҳофизати пиряхҳо баррасӣ шуданд
Дар Душанбе доир ба маблағгузорӣ барои мутобиқшавӣ, коҳиш ва ҷуброни талафоти вобаста ба пиряхҳо ҳамоиш доир шуд
Лоиқ Раҳмонзода: «Яке аз хатарноктарин пайомадҳо афзоиши шумораи рахнашавии кӯлҳои пиряхӣ мебошад»
Дар «Dushanbe EXPO Centre» намоишгоҳи саноатии молҳои Тоҷикистон оғоз гардид