26 июл — Рӯзи байналмилалии эсперанто. Дар Тоҷикистон ҳам ҳаводорони ин забони байналмилалӣ зиёданд

Июль 26, 2017 16:12

ДУШАНБЕ, 26.07.2017 /АМИТ «Ховар»/. Дар замоне, ки тамаддунҳо омезиш доранду  навъҳои муосири воситаҳои иртиботӣ донишу ҷаҳонбинӣ ва  афкори ҷомеаро дигаргун месозанд,  эҳтиёҷи одамон ба як забони муоширати байналмилалии бетараф меафзояд. Чунин ақида  ҳанӯз дар оғози асри XIX ба вуҷуд омада буд. Баъдтар  муҳаққиқон ба хулосае омаданд, ки бояд забони бетарафи  байналмилалӣ сохта шавад. Дар ин росто забонҳои зиёди  сунъӣ ба вуҷуд омаданд, ки маъруфтарини онҳо забони эсперанто ба ҳисоб меравад. Забони эсперанторо 26 июли соли 1887 дар Полша духтури чашм Людвик Лазар Заменгоф сохтааст.

Дар ҷаҳон оид ба зарурату аҳамияти забони ягонаи сунъии байналмилалӣ андешаҳои гуногун вуҷуд доранд, аммо ба  ақидаи донишмандон мавҷудияти чунин забон  ба одамон имкон медиҳад, ки фикри ҳамдигарро бифаҳманд, табодули таҷрибаи илмиву истеҳсолӣ намоянд ва вазъи зиндагиашонро беҳтар гардонанд. Андешаи ба вуҷуд овардани  забони байналмилалиро бори нахуст дар ҷаҳон Афлотун пешниҳод намуд, вале ба амалӣ гардонидани он муваффақ нашуд. Зеро дар он замон барои сохтани забони сунъӣ заминаҳои моддиву маънавӣ  вуҷуд надоштанд. Танҳо дар садаи XIX олимони Аврупо ба офаридани забони сунъӣ барои муоширати байналмилалӣ саъй намуданд.  Тибқи омор, то имрӯз дар ҷаҳон ҳудуди 900 забони сунъӣ ба вуҷуд омадааст, аммо ҳеҷ яке бо забони эсперанто муқовимат карда натавонистааст. Феълан дар ҷаҳон истифодабарандагони забони эсперанто дар асоси баҳогузории гуногун 2 млн. нафарро ташкил медиҳанд. Эсперанто аз решаи эсперо-умед, умедкунанда гирифта шуда, барои ҳамбастагии тамоми миллатҳо сохта шуда, ҳадафаш омӯзиши зуд ва осон арзёбӣ мегардад.

Омӯзиши забони байналмилалии эсперанто дар Тоҷикистон бори нахуст соли 1980 ба роҳ монда шудааст. Он вақт як гурӯҳ ходимони Академияи илмҳо барои паҳн кардани ин забон маҳфил ташкил карданд. Машғулияти аввалинро ходими илмии Академияи илмҳои Тоҷикистон, адъюнкти Академияи байналмилалии илмҳо Фирдавс Шукуров гузаронд. Ассотсиатсияи эсперантодонҳои Тоҷикистон соли 2005 ташкил шуда, 10 августи соли 2007 дар Конгресси байналмилалии эспирандонҳо дар Икогамаи Ҷопон  ба Ассотсиатсияи эсперантони ҷаҳон пазируфта шуд.

Имрӯз раисии Ассотсиатсияро ходими илмии Институти математикаи ДМТ Фирдавс Шукуров  бар уҳда дорад.

Фирдавс Шукуров _4Тавре Фирдавс Шукуров ба мухбири АМИТ «Ховар» хабар дод, дар аввали солҳои 90 асри ХХ бинобар сабаби ҳодисаҳои сиёсӣ ба забони эсперанто дар Тоҷикистон ва собиқ ҷумҳуриҳои Шӯравӣ таваҷҷуҳ кам шуд. Хушбахтона, солҳои охир дар ҷумҳурии мо низ ҳаводорони ин  забон зиёд шудаанд.

Бино ба гуфтаи ӯ, дар кишвари мо китобҳои зиёд, аз ҷумла «Луғати русӣ-эсперанто»,  мақолаҳо дар соҳаи геология, шеърҳои асосгузори адабиёти классикии тоҷик устод Рӯдакӣ, инчунин сурудҳои сарояндаҳои машҳур, аз қабили Аҳмад Бобоқул, Туҳфа Фозилова ва дигарон ба забони эсперанто тарҷума шуда, ба табъ расидаанд.

Тавре Фирдавс Шукуров мегӯяд: «Грамматикаи забони эсперанто ҳамагӣ 16 қоида дорад  ва ҳар нафаре, ки онро меомӯзад, давоми 3-4 моҳ ин забонро аз худ мекунад. Забони эсперанто дар заминаи забонҳои аврупоиву шарқӣ сохта шуда, феълҳои номуайян надорад. Дар он ҳама таркибҳои забонӣ муайяну мушаххас мебошанд».

Бино ба иттилои номбурда, барои омӯзиши ин забон дар даҳ кишвари ҷаҳон барномаҳо таҳия гардида, дар 50 мамлакат маҷаллаву рӯзномаҳо ба табъ мерасанд ва чандин сомонаҳо амал мекунанд. Омӯзиши он тавассути шабакаи интернет ҳам барои хоҳишмандон дастрас аст.

Дар интиҳои суҳбат Фирдавс Шукуров гуфт, ки дар замоне, ки истифода аз иттилоот дар тамоми соҳаҳои фаъолияти инсон густариш пайдо мекунад, робитаву ҳамкории намояндаҳои ҳамаи миллатҳою халқҳо ва масъалаи интихоби воситаҳои алоқа аҳамияти хосаро касб мекунад. Ҳар кас метавонад  аз шабакаи ҷаҳонӣ (интернет) дар бораи беш аз сад забон маълумот гирад. Аммо ёд гирифтани забони эсперанто барои аз худ кардани забонҳои этникӣ, хусусан забонҳои аврупоӣ бисёр кумак мерасонад.

Мавҷуда АНВАРӢ

Июль 26, 2017 16:12

Хабарҳои дигари ин бахш

Дар Боку таҳкими ҳамкории Тоҷикистон ва Донишгоҳи Академияи дипломатии Озарбойҷон дар соҳаи маориф ва илм баррасӣ шуд
10 феврал дар Вазорати тандурустӣ ва ҳифзи иҷтимоии аҳолӣ, Кумитаи кор бо ҷавонон ва варзиш, Кумитаи кор бо занон ва оила, Мақомоти шаҳри Душанбе ва Комиссияи олии аттестатсионӣ нишасти матбуотӣ баргузор мегардад
Имрӯз дар баъзе ноҳияҳои Тоҷикистон бориши борон ва барф дар назар аст
8 феврал дар Донишкадаи давлатии санъати тасвирӣ ва дизайни Тоҷикистон ва Консерваторияи миллии Тоҷикистон нишасти матбуотӣ баргузор мегардад
Зимни ҳамоиши ҳизбӣ дар ноҳияи Фирдавсӣ 200 нафар ятимон ва донишҷӯён бо корти нақлиётӣ таъмин гардиданд
НИШАСТИ МАТБУОТӢ. Дар Донишкадаи давлатии фарҳанг ва санъати Тоҷикистон 7 ихтисоси нав таъсис ёфт
Дар қароргоҳи Созмони Милали Муттаҳид дастовардҳои Тоҷикистон дар таҳкими сулҳу амният матраҳ гардиданд
То 1 октябри соли 2025 Лоиҳаи «Барномаи миёнамуҳлати рушд барои солҳои 2026-2030» таҳия мегардад
«МЕҲРИ МОДАР». Таҳти ин унвон бахшида ба Рӯзи Қувваҳои Мусаллаҳи Тоҷикистон иқдом баргузор гардид
Имрӯз дар шаҳри Душанбе ҳаво 12 дараҷа гарм мешавад
Имрӯз дар Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илм, Агентии содирот, Бонки давлатии амонатгузории «Амонатбонк» ва Палатаи савдо ва саноат нишасти матбуотӣ баргузор мегардад
Пагоҳ дар Агентии назорат дар соҳаи маориф ва илм, Агентии содирот, Бонки давлатии амонатгузории «Амонатбонк» ва Палатаи савдо ва саноат нишасти матбуотӣ баргузор мегардад