Экспедитсияи бостоншиносӣ-геологӣ доир ба омӯзиши бошишгоҳҳои асри санги ноҳияи Ховалинг шуруъ гардид

Май 26, 2024 12:04

ДУШАНБЕ, 26.05.2024 /АМИТ «Ховар»/. Экспедитсияи муштараки бостоншиносӣ-геологӣ (геоархеологӣ)-и Институти таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносии ба номи А.Дониши Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон, Институти географияи Академияи илмҳои Русия ва Институти бостоншиносӣ ва мардумшиносии шуъбаи Сибирии Академияи илмҳои Русия дар мавсими нав аз 15 майи соли 2024 ба таҳқиқи ёдгориҳои палеолити зардхоки ноҳияи Ховалинг шуруъ намуд, хабар доданд ба АМИТ «Ховар» дар Институти таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносӣ.

Имсол бостоншиносон таҳқиқоти қабатҳои мадании маконҳои одамони ибтидоиро, ки дар сурххокҳои кадими буришҳои геологии Кӯлдара, Лоҳутӣ-IV ва Хонақо-III ҷойгир шудаанд, ба нақша гирифтаанд. Таҳқиқот дар мувофиқа бо Вазорати фарҳанги Ҷумҳурии Тоҷикистон ва Агентии давлатии ҳифзи мероси таърихиву фарҳангии назди Ҳукумати Ҷумҳурии Тоҷикистон баргузор мегардад. Корҳои ҳафриётӣ асосан дар дараи Хонақои Себдара, ки  дар километри 5-уми самти шимолу шарқи Ховалинг воқеъ аст, гузаронида мешаванд.

Буриши геологии  Хонақо-III дар ин дара соли 1975 аз тарафи геолог А. Е.Додонов кашф шуда, онро бостоншиноси маъруф В.А.Ранов таҳқиқ намудааст. Солҳои 90-уми асри ХХ бо даъвати В.А.Ранов бостоншиноси олмонӣ Йохен Шефер ба экспедитсия ҳамроҳ шуд. Таҳқиқоти ҳозиразамон аз соли 2019 дар доираи лоиҳаи  байналмилалии THOCA бо иштироки намояндагони 11 давлати ҷаҳон гузаронида мешавад.

Дар буриши геологии Хонако-III шаш қабати мадании давраи асри санг мавҷуд аст. Ба барномаи имсолаи таҳқиқоти илмӣ корҳои ҳафриётӣ дар се қабати маданӣ  ворид шудаанд.


Рӯзи аввали кофтукови экспедитсияи имсола  натиҷаҳои хуб бахшид. Якчанд осори сангӣ дар қабати дуюми палеолитӣ дарёфт гардид, ки қабати мадании он ба 180-240 ҳазор сол тааллуқ дорад. Маҷмуаи бозёфтҳои осори сангӣ аз ин қабат, ки давоми таҳқиқоти чандинсола ҷамъоварӣ шудааст, ба варианти леваллуа-мустиеи маданияти мустие палеолити миёна тааллуқ дорад ва намояндаи ин маданият неандерталҳо буданд. Дар қабати шашум боз ду артефакти сангӣ дарёфт гардид.

Маҷмуаи осори сангине, ки дар натиҷаи таҳқиқоти чандинсола ҷамъоварӣ шудаанд, ба маданияти палеолити поёнии Қаратоғ тааллуқ дорад, ки дар қаламрави ҷануби Тоҷикистон муайян шудааст ва осори маданияти эректусҳо мебошад. Сину соли қабати шашум тақрибан ба 621-659 ҳазор сол рост меояд.

Ба ғайр аз корҳои ҳафриётӣ, дар бошишгоҳҳои Кӯлдара ва Лоҳутӣ-IV таҳқиқоти хокшиносиву геологӣ ба нақша гирифта шудааст. Таҳқиқоти бостоншиносии бошишгоҳҳои давраи санги қадим дар ноҳияи Ховалинг аз ҷониби экспедитсияи байналмилалии Тоҷикистон-Русия имкон медиҳад, ки фаҳмиш дар бораи марҳалаҳои сукунати одамони қадим дар қаламрави Тоҷикистони муосир такмил ёбад. Инчунин таҳқиқоти экспедитсия имкон медиҳад, ки нақшаи маданию хронологии рушди техника ва технологияи ҷудо кардани санг дар давраи палеолити тамоми минтақаи Осиёи Марказӣ муайян карда шавад.

АКС: Институти таърих, бостоншиносӣ ва мардумшиносии Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон

Май 26, 2024 12:04

Хабарҳои дигари ин бахш

Вобаста ба таъсири зеҳни сунъӣ ба ҳастии инсоният конференсияи ҷумҳуриявӣ баргузор шуд
«ШОҲНОМА — ОРМОНИ МИЛЛӢ». Он мактаби худшиносӣ ва парчами ифтихори миллии мо аст
Ҳамкории Академияи миллии илмҳои Тоҷикистон бо Маркази пажӯҳишӣ ва машваратии TRENDS густариш меёбад
Иштирокдорони Конфронси байналмилалии сатҳи баланд оид ба ҳифзи пиряхҳо аз Чин бо яке аз маконҳои таърихии Тоҷикистон шинос шуданд
Қобилҷон Хушвахтзода: «Ташаббусҳои Пешвои миллат оид ба масоили об дар ҳалли масъалаҳои истифодаи оқилонаи захираҳои обии сайёра нақши муҳим доранд»
Намоиши ёдгориҳои таърихии Ҷумҳурии Тоҷикистон дар Ҷумҳурии Мардумии Чин баргузор мегардад
Муовини Сарвазири Тоҷикистон Дилрабо Мансурӣ бо ёрдамчии Дабири кулли ЮНЕСКО Лидия Артур Брито мулоқот намуд
КОНФРОНСИ БАЙНАЛМИЛАЛИИ САТҲИ БАЛАНД ОИД БА ҲИФЗИ ПИРЯХҲО. Обшавии босуръати пиряхҳо дар Арктика ва Антарктида боиси ноустувории қабатҳои ях мегардад
Конфронси байналмилалии сатҳи баланд оид ба ҳифзи пиряҳоро гурӯҳи калони хабарнигорони расонаҳои Эрон инъикос менамояд
Тақвияти робитаҳои илмӣ байни Чин ва Тоҷикистон баррасӣ гардид
«ПИРЯХҲО ВА ИЛМ». Чорабиние, ки олимону муҳаққиқонро барои ҳалли мушкилоти вобаста ба ҳифзи пиряхҳо ҷамъ овард
Эмомалӣ Раҳмон: «Дар Тоҷикистон Озмоишгоҳи минтақавии яхшиносӣ таъсис дода шавад»